Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ उ० ५ सू० २ प्राणातिपातादिविरमण निरूपणम् १७७ नाह - ' एवं चैव जात्र अफासे पण्णत्ते ' हे गौतम! सप्तमम् अवकाशान्तरम्, एव मेव - पूर्वोक्तरीत्यैव यावत् - अवर्णम्, अरसम्, अगन्धम्, अस्पर्शम् मज्ञप्तम् | अत्रेदं बोध्यम्-प्रथमद्वितीययोर्नारकपृथिव्यो मध्यवर्ति आकाशखण्डं प्रथमम् अवकाशान्तरमुच्यते, तदपेक्षया सप्तमनारकपृथिव्याः अधस्तात् आकाशखण्डम् सप्तमम् `अवकाशान्तरमुच्यते, तस्योपरि सप्तमस्तनुवातोऽस्ति, तस्योपरि सप्तमो घनवातोऽस्ति, तस्याप्युपरि सप्तमो घनोदधिः तस्याप्युपरि सप्तमीनारकपृथिवी वर्तते, तत्र सप्तमस्य उपर्युक्ताकाशखण्डस्वरूपावकाशान्तरस्य अमूर्तत्वेन वर्णादिरहितत्वं प्रतिपादितम्' अथ वनुवातादीनां पौगलिकत्वेन मूर्ततया पश्चवर्णादिकत्वम् अष्टस्पर्शत्वञ्च प्रतिपादयितुमाह- 'सत्तमेणं भंते! तणुवाए कहवण्णे ?' हे भदन्त ! जाव अफासे पण्णत्ते' हे गौतम! सप्तम अवकाशान्तर पूर्वोक्त रीति के अनुसार यावत् विना वर्ण का है, विना गंध का है, विना रस का है, और बिना स्पर्श का है। यहां पर इस प्रकार से समझना चाहियेप्रथम पृथिवी और द्वितीय पृथिवी के मध्य में रहा हुआ जो अन्तरालरूप आकाशखण्ड है वह प्रथम अवकाशन्तिर है इस अपेक्षा सप्तमनारकपृथिवी के नीचे का जो आकाशखण्ड है वह सप्तम अवकाशान्तर कहा गया है उसके ऊपर सातवां तनुबात है-उसके ऊपर सातवां घनबात है, उसके भी ऊपर सातवां घनोदधि है उसके भी ऊपर सातवीं नारक पृथिवी है। इस सप्तमनारक पृथिवी के नीचे का जो आकाशखंडरूप अवकाशान्तर है वह अमूर्त होने के कारण वर्णादिकों से रहित कहा
भडावीर अलुना उत्तर- " एवं चेव जाव अफासे पण्णत्ते " हे गौतम! સાતમી નરકપૃથ્વીની નીચેનુ' અવકાશાન્તર પણ પૂર્વાંકત પ્રકારે વણુ વિનાનુ, ગંધ વિનાનું, રસ વિનાનુ અને સ્પર્શ વિનાનુ કહ્યુ છે. તે અવકાશાન્તર અમૂત હાવાને કારણે તેને વર્ણાદિ વિનાનુ` કહ્યુ' છે.
આ અવકાશાન્તરના સ્થાનનુ· સ્પષ્ટીકરણ આ પ્રમાણે છે– પહેલી નરક પૃથ્વી અને મીજી નરક પૃથ્વીની વચ્ચે જે અન્તરાલ રૂપ આકાશખ’ડ છે તેને પ્રથમ અવકાશાન્તર કહે છે. આ પ્રકારે વિચાર કરતાં, સાતમી નરક પૃથ્વીની નીચેના જે આકાશખંડ છે તેને સાતમુ અવકાશાન્તર કહે છે, તેની ઉપર સાતમ્' તનુવાત સાતમા તનુવાતની ઉપર સાતમ' ઘનવાત છે. સાતમા ઘનવાતની ઉપર સાતમા ઘનાદિષે છે. અને સાતમા ઘનાધિની ઉપર સાતમી નારક પૃથ્વી છે. આ સાતમી નારક પૃથ્વીની નીચેના આકાશખંડ રૂપ જે અવકાશાન્તર છે તે અમૂત હાવાને કારણે તેને વર્ણાદિક ગુણેાથી રહિત કહ્યુ છે.
भ० २३
| SR No. | 009320 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 743 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |