Page Text
________________
भगवतीसूत्रे
परि - समन्तात् - नमनं परिणामः - चिरकालपूर्वापरार्थावलोकन परिशीलनजन्यः आत्मधर्मः, स कारणं यस्याः सा पारिणामिकी बुद्धि: ४ । एताः खलु चतस्त्रो बुद्धयः कतिवर्णाः, कतिगन्धाः, कतिरसाः, कतिस्पर्शाः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह - ' तं चेत्र जात्र अफासा पन्नता' हे गौतम! तदेव - पूर्वोक्तमाणातिपातविरमणादिवदेव औत्पत्तिक्यादिबुद्धयोऽपि यावत् अवर्णाः, अगन्धाः, अरसाः, अस्पर्शाः प्रज्ञप्ताः, तासां जीवस्वभावत्वेन अमूर्ततया वर्णादिरहितत्वात् । अथ जीवधर्माधिकारात् अवग्रहादि जीवधर्मस्वरूपं रूपयितुमाह- गौतमः पृच्छति - 'अहभंते । उग्गहे, ईहा, अवाये, धारणा, एस णं कइवन्ना ? ' हे भदन्त | अथ अवग्रह - सामान्यज्ञानम्, ईहा - विचारणा, अवायः- निश्वयः, धारणा-स्मृतिः उपयोगसातत्यं वा पूर्वापर अर्थ के अवलोकन परिशीलन से उत्पन्न जो आत्मधर्म वह जिसका कारण होता है वह पारिणामिकी बुद्धि है । इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - ' तंचेत्र जाव अफासा पन्नत्ता' हे गौतम! पूर्वोक्त प्राणातिपातविरमण आदि की तरह ही औत्पत्तिकी आदि बुद्धियां भी यावत् वर्णरहित हैं, गंधरहित हैं, रसरहित हैं, और स्पर्शरहित हैं ! क्यों कि ये जीव के स्वभावरूप होने के कारण अमूर्त होती हैं - अतः इनमें वर्ण, गंध, रस और स्पर्श नहीं होते हैं ।
अब गौतम जीवधर्म को लेकर अवग्रहादि रूप धर्म के विषय में प्रभु से ऐसा पूछते हैं- 'अह भंते ! उग्गहे, ईहा, अत्राये, धारणा, एस णं कइवना' हे भदन्त ! अवग्रह, ईहा, अवाय और धारणा ये जो मतिज्ञान के भेद हैं- कितने वर्णोंवाले, कितने गंधोंवाले, कितने रसोंवाले
یرقان
કર્માં–દ્વારા જે બુદ્ધિની ઉત્પત્તિ થાય છે, તે બુદ્ધિને કાર્મિકી બુદ્ધિ કહે છે. ચિર કાળ પંત પૂર્વાપર અના અવલેાકન પરિશીલન વડે ઉત્પન્ન થયેલી ने युद्ध छे, तेने पारिए· भिडी युद्धि हे छे.
ગૌતમ સ્વામીના પ્રશ્નના ઉત્તર આપતા મહાવીર પ્રભુ કહે છે કે" तंचेच जाव अफासा पण्णत्ता " हे गौतम । पूर्वोस्त आशातिपातविरभलु ઋદ્ધિની જેમ ઔત્પત્તિકી આદિ બુદ્ધિએ પણ વણુરહિત, ગંધરહિત, રસ રહિત અને સ્પરહિત કહી છે, કારણ કે તેમે જીત્રના સ્વભાવ રૂપ હાવાને કારણે અમૂત હાય છે. તે કારણે તેમનમાં વ, ગંધ, રસ અને સ્પ રૂપ પૌદ્ગલિક ગુણા હાતા નથી, હવે ગૌતમ સ્વામી અવગ્રહ આદિ રૂપ જીવધ विधे भडावीर 'लुने या अमरनो प्रश्न पूछे छे - " अह भंते ! उगहे, ईहा, अवाये, धारणा, एस णं कइ वण्णा ? " हे भगवन् ! अवथडे, घडा, भवाय अने ધારણા રૂપ મતિજ્ઞાનના જે ચાર ભેદ છે, તેમનામાં કેટલાં વર્ણો, કેટલા
| SR No. | 009320 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 743 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |