Page Text
________________
-१६६
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० २३०५ सू० १ कर्मपुलस्वरूपनिरूपणम् करणम् आदरकरणेन परवचनम्, पूर्वकृतमायामच्छादनार्थं वा मायान्तर करणम्, वल प येन भावेन वळयमित्र वक्रं वचनं चेष्टावा प्रवर्तते स भावो वथम्, इन्स् - परेषां व्यामोहनाय यह वनजालं वद्महमिव गहनम् नृपम् - परमगरणाय निरुतायाः नीचतायाः निम्नस्थानस्य वा बाश्रयणम्, पल्क:
धादिरूपं पापं तिन्निमितो वञ्चनाभिणयः senः इत्युच्यते, कुरूपकुत्सितं यथास्यात्तथा रूपयति-विध्यति इति कुरूपम् - भाण्डादिकर्ममाया विशेष एव निन्दितरीत्या मोहोत्पादकोऽभिप्रायः जैमथम्येन परवश्वनाभिप्रायेण जिह्मता क्रियासु कौटिल्यमालम्बते स भात्रो जैमयम् किल्विषम् - यस्मात् माया
5
आदर करने द्वारा दूसरों को ठगना इसका नाम निकृति है अपना पूर्वकृतमाया को छिपाने के लिये दूसरी माया करना इसका भी नाम निकृति है । जिस भाव के वशवर्ती होकर जीव वलय के समान देखे वचन या टेडी चेष्टा करता है उस भावका नाम वलय है दूसरों को ठगने के लिये ऐसी बचनजाल की रचना करना कि जिससे यह समक्ष न सके इसका नाम गहन है दूसरों को ठगने के लिये नीचता का पा नीचे स्थान का बिल्कुल गुप्त स्थान का आश्रयण करना इसका नामनूम है, जीवबधादिरूप पाप का नाम कल्क है, इस निमित्त ठगने का जो अभिप्राय है वह भी कल्क ऐसा कहा जाता है। निन्दितरीति सेजो किसी को ठगना होता है वह कुरूप है-जैसे भांड आदि जो फिणाएँकरते हैं वह यह भी एक भाषा विशेषरूप होता है क्योंकि इसमें निन्दितरीति से मोहोत्पादन करने का अभिप्राय रहता है। दूसरों को ठगने के जिस भाव के बावर्ती होकर मनुष्य अपनी क्रियाओं में નામ ઉધિ છે. આદર દ્વારા અન્યને તરવા તેનું નામ નિકૃતિ છે જે ભાવને વશવતી થઈને જીવ વલયના સમાન તકતા યુક્ત ચેષ્ટા કરે છે તેનુ નામ વલય છે. અન્યને ઠગવાને માટે તે સમજી ન શકે એવી વચન જાળની રચના કરવી તેનું નામ ગહેન' છે, અન્યને ઠગવાને માટે નીશુ. તાના અથવા નીચા સ્થાનનેા બિલકુલ ગુપ્તસ્થાનના આધાર લેવા તેનું નામ
"
નૂમ છે જીવવાદ રૂપ પાપનું નામ કલ્ક છે તે નિમિત્ત ઠગજાના જે અનિપ્રાય છે તેને પશુ ક કહેવામાં આવે છે. નિહિત રીતે કૈાઈને ઢળવાની જે વૃત્તિ થાય છે તેનું નામ કુરૂપ છે. જેમ કે ભાંડ આદિ જે ક્રિમા કરે છે તે પણ એક માયાવિશેષ રૂપ જ હોય છે કારણ કે તેમાં નિ હિં રીતે મેહત્પાદન કરવામાં આવતુ હોય છે, ખીજાને ઠગવાના જે ભાવને વંશવતી થઈને મનુષ્ય પતિાની ક્રિયાઓમાં કુટિલતા લાવે છે, તે ભાનુ
2050
J
| SR No. | 009320 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 743 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |