________________
भगवतीसूत्र सर्वेषु जीवेषु वचःपुद्गलपरिवर्ताः अतीताः अनागताच वक्तव्याः, इति सूचयन्नाह'जाव वेमाणियाणं वेमाणियसे केवइया आणापाणुपोग्गलपरियटा अईया?' यावत्पूर्वोक्तानां नैरयिकादीनां वैमानिकानां च वैमानिकत्वे-नैरयिकत्वादिवमानिकत्वं पर्यन्ते कियन्तः आनपाणपुद्गलपरिवर्ताः अतीता: ? 'अणंता' अनन्ताः अतीताः,
केवया पुरेक्खडी' कियन्तः पुरस्कृताः भविष्यन्तः सन्ति ? भगवानाह-'अणता' अनन्ताः आनमाणपुद्गलाः भविष्यन्तः सन्ति ॥सू० २।।
___ औदारिकपुद्गलपरावर्तानां निवर्तनाकालवक्तव्यता।
मूलम्-"से केणटुणं भंते! एवं वुच्चइ-ओरालियपोग्गलपरियो? ओरालियपोग्गलपरिय? ? गोयमा! जं णं जीवेणं न्द्रियों को छोड़कर द्वीन्द्रियादिक सब जीवों में पाये जाते हैं, इसलिये अतीत अनागता दोनों प्रकार के वचापुद्गलपरिवर्त द्वीन्द्रियादिक सब जीवों में कहना चाहिये। इसी बात को सूचित करते हुए मूत्रकार प्रश्नोत्तर के रूप में इस प्रकार से कहते हैं-'जाव वेमाणियाणं वैमाणियत्ते केवइया आणापाणुपोग्गलपरियट्टा अईया' नैरयिक भव से लेकर धैमानिकभव तक के जीवों में अतीत आनप्राणपुद्गलपरिवर्त कितने हैं ? तो इसके उत्तर में कहा गया है कि अतीत आनप्राणपुद्गलपरिवर्त नैरयिकभव से लेकर वैमानिकभव तक के सब जीवों में अनन्त हैं, केवड्या पुरेक्खडा' तथा आगे होनेवाले ऐसे भावि काल संबंधी आनप्राणपुद्गलपरिवतं कितने हैं ? तो इसके उत्तर में कहा गया है कि 'अणंता' भविध्यत्काल संबंधी आनप्राणपुदूगलपरिवर्त सब जीवों में अनन्त हैं ।।१०२॥ સમરત માં વચપુદ્ગલ પરિવર્તને સદૂભાવ રહે છે તેથી દ્વિીન્દ્રિયાદિક સમસ્ત જીમાં ભૂત અને ભવિષ્યકાલીન વચપુદ્ગલ પરિવર્તનું કથન કરવું જોઈએ એજ વાતને સૂચિત કરવા માટે સૂત્રકારે નીચેના પ્રશ્નોત્તરે આપ્યા છે
“जाव वैमाणियाण वेमाणियत्ते केवइया आणापाणुपोग्गलपरियट्टा अईया?" નારકેથી લઈને વૈમાનિક પર્યન્તના ભવવાળા છ કેટલા આણપાણુ પુદુગલપરિવર્ત કરી ચુક્યા છે? ઉત્તર-નારક ભવથી લઈને વૈમાનિક પર્યન્તના ભવવાળા સમસ્ત છે અનંત આનપ્રાણ પુદ્ગલપરિવર્ત કરી ચુક્યા છે. "केवइया पुरेक्खडा ?" मान! ना२॥6 वे भविष्यमा दा मानाय पुदमा परिवत ४२शे ? उत्तर-" अर्णता" सभरत व भविष्यमा અનંત આનપ્રાણ પુદ્ગલ પરિવર્તકરશે. સૂ૦૨
