Page Text
________________
प्रमैन्द्रिका टीका श०९ उ०३३ सू०१० नमालेदक्षा निरूपणम्
सौवर्णमणिकमयी रत्नावली - रत्नमयी, अङ्गदकेयूरे वाह्वाभरणे अङ्गदकेयूरयोः एकार्थत्वेऽपि आकारविशेषस्य भेदात् भेदोऽवगन्तव्यः । कटकं - कलाचिका भरणम्, त्रुटिकम् - बाहुरक्षिका, कटिभूषणं, 'कणदोरा' इति प्रसिद्धम्, दशमुद्रिकानन्तकम् - हस्ताङ्गुली मुद्रिकादशकम् वक्षःसूत्रम् - हृदयधारणीय वर्ण संकलकम्, मुरवी - मुरजाकारमाभरणम्, कण्ठमुखी - तदेवकण्ठासन्नधारणीयमा भरणम्, प्रालम्ब्बा-झुम्बनकम्, कुण्डले - कर्णाभरणे चूडामणिः - ललाटाभरण
,
५२७
होती है वह मुक्तावली है. सुवर्णके मणियोंसे जो बना होता है वह कनकावली है, केतन आदि रत्नोंसे जो बना होता है वह रत्नावली है. अंगद और केयूर ये बाहुके आभूषण हैं । अगद और केयूर यद्यपि एकही आभरण हैं, परन्तु इनके आकार में फर्क होता है इसलिये इनमें आकारको लेकर भेद होता है । कलाईका जो आभरण होना है, उसका नाम कटक है. बाहुरक्षिकाका नाम त्रुटिक है, कणदोरा जिसे भाषा में कहा जाता है, उसका नाम कटिसूत्र है. दोनों हाथोंकी अगुलियोंकी जो दश अंगूठियां होती हैं वह मुद्रिका दशक हैं। बाजूमें जो डोरा पहिरा जाता है, वह अनन्तक है, गलेमें लटकती हुई जो सोनेकी सांकल पहिरी जाती है वह वक्षःसूत्र कहलाता है । मुरजके मृदंग आकार जैसा जो आभरण होता है उसका नाम सुरवी है । यह कण्ठ में धारण की जानी है, इसलिये कण्ठमुखी कही जाती है । झुमके का नाम प्रालम्ब है कानोंके गोल २ बडे आभरणका नाम कुंडल है । ललाटके आभरण विशेषका નિર્મિત માળાને કનકાવલિ કહે છે કેતન આદિ રત્નાની માળાને રત્નાવલિ કહે છે. અંગદ અને કેયૂર, એ મન્ત્ર ભુજાનાં આભૂષણા છે. જો કે અંગદ અને કેયૂર એક જ આાભરણુ છે, છતાં તેમના આકારમાં તફાવત હેાવાથી આકારની અપેક્ષાએ તે બન્નેમાં ભેદ ખતાવવામાં આવેલ છે. કાંડા પર પહેરવા માટે જે આભૂષણ વપરાય છે તેનુ નામ કટક છે. ' માહુરક્ષિકાને ત્રુટિક उडे छे, उहोराने भाटे अडी 'टिसूत्र' पहनो प्रयोग यछे, जन्ने હાથની દસે આંગળીઓમાં પહેરવાની વીંટીને દશમુદ્રિકા કહે છે. ખાજૂમાં જે દ્વારા પહેરવામા આવે છે તેને અનન્તક કહે છે. ગળામાંથી વક્ષ:સ્થળ સુધી લટકતા જે સેનાના અછોડા પહેરવામાં આવે છે તેને વક્ષાસૂત્ર કહે છે. સુરજના ( મૃદંગના ) આકારના આભરણુને મુખી કહે છે તેને કંઠમાં ધરણ કરવામાં આવતી હાવાથી 'મુખી કહે છે. ઝૂમણાને પ્રાલમ્બ કહે છે અને કાનમાં પહેરવાના ગેળ ગાળ આભરણને કુંડલ કહે છે, લલાટ ઉપર પહેર
| SR No. | 009318 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 692 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 40 MB |