Page Text
________________
%
-
-
છ૮૨
भगवतीसूत्रे अव्यवच्छिन्नम् , एतच्च विदेहक्षेत्रमपेक्ष्योक्तम् भरतक्षेत्राद्यपेक्षयैकविंशतिसह. स्रावच्छिन्नवण्येव निरवच्छेदमवस्थिते । 'सव्वदुक्खपहीणमग्गे' सर्वदुःख प्रक्षीणमार्गः सर्वदुःखप्रक्षीणं निःश्रेयसं, तस्य मार्गः । ततः किम् ? इत्याह-'इत्यनहीं आता है, यह निग्रन्थ प्रवचन 'अवितह तथ्यरूप है, सत्य और अतथ ये दोनों शब्द जब पर्यायवाची है, तो फिर यहां पर पुनरुक्ति दोष क्यों नहीं आवेगा-अवश्य ही आवेगा, तो इसका समाधान ऐसा है कि पहिले सूत्रकारने सत्यरूप अर्थका प्रतिपादक होनेसे इस निर्गन्ध प्रवचनको सत्य इस रूपसे कहा है, और यहाँ पर वह निर्गन्ध प्रवचन स्वयं सत्य स्वरूप होनेसे अवितथ है, ऐसा कहा है-अतः वाच्यार्थकी भिन्नतामें यह पुनरुक्ति दोष नहीं आता है । "अविसंधि" यह निर्घन्ध प्रवचन कभी भी व्युन्च्छिन्न ( नाश ) नहीं होता है, निर्गन्ध प्रवचन कभी भी व्युच्छिन्न नहीं होताहै, ऐसा जो कहा गयाहै, वह महाविदेह क्षेत्रकी अपेक्षा लेकर कहा गया है क्योंकि भरतक्षेत्र और ऐरवत क्षेत्रमें २१ हजार वर्षके बाद इसका विच्छेद हो जावेगा. २१ हजार वर्ष तक यह यहां अभी रहेगा. महाविदेह क्षेत्रमैं सदा चतुर्थकाल रहता है-इसलिये वहां पर निर्ग्रन्थ प्रवचनकी अविच्छिन्न धारो बहती रहती है । भरत और ऐरवत क्षेत्रमें कालकी स्थिरता नहीं रहती है-उसका परिवर्तन होता रहता है-अतः निर्ग्रन्थ प्रवचनकी धाराका विच्छेद हो
Pा नियय अवयन " अवितहं” तथ्य३५ छ. 'सत्य' भने भवित' પદે પર્યાયવાયી હોવાથી શું અહીં પુનરુક્તિ દેષ લાગતો નથી? આ શંકાનું સમાધાન આ પ્રમાણે કરવામાં આવ્યું છે–પહેલાં સૂત્રકારે એવું કહ્યું છે કે આ નિગ્રંથ પ્રવચન સત્યરૂપ અર્થનું પ્રતિપદક હોવાથી સત્ય છે. અને અહીં સૂત્રકારે એવું કહ્યું છે કે આ નિર્ચ થ પ્રવચન સવયં સત્ય સ્વરૂપ હોવાથી “અવિતથ” છે. તેથી વાચ્યાર્થીની ભિન્નતાને લીધે અહીં પુનરુક્તિ દેષ સંભपता नथी. " अविसधि " म निथ प्रक्यनी 4 व्युरिछन्न थतुं नथी. આ કથન મહાવિદેહ ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ કરવામાં આવ્યું છે. કારણ કે ભરત ક્ષેત્ર અને અરવત ક્ષેત્રમાં ૨૧ હજાર વર્ષ પછી તેને વ્યવછેર (નાશ) થઈ જશે. પરંતુ ૨૧ હજાર વર્ષ સુધી તે ત્યાં પણ તેનું અસ્તિત્વ રહેશે જ. તે કારણે હાલમાં ત્યાં પણ નિર્ગથે પ્રવચનની અવિચ્છિન્ન ધારા વહી રહી છે. ભારત અને ઐરાવત ક્ષેત્રમાં કાળની સ્થિરતા રહેતી નથી-તેનું પરિવર્તન यतुं २ छे, तेथी निथ प्रपयननी घाना विरछे थ य छे. " सब्व
I
| SR No. | 009318 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 692 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 40 MB |