Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिकाठी००९४०३३०४ जमालिवक्तव्य निरूपणम्
૪૩૩
सेनापतयः=
श्रेष्ठिनः हिरण्यपट्टसमलङ्कृतमूर्धानो नगरप्रधानव्यवहर्त्तारः, सैन्यनायकाः, सार्थवाहाः - लाभार्थी देशान्तरे गच्छतां सार्थदानेन द्रव्यदानेन च सहायकर्त्तारः, दूताः = राजादेश निवेदकाः, सन्धिपालाः राज्य सीमारक्षकाः तैः सार्धं संपरिवृतः-परिवेष्टितः इति । अत्र विषये औपपातिकसूत्रे क्वचित् क्वचित् एतादृशः पाठो लभ्यते, तथाहि
'अगगणनायगदंडनायगराईसरतलबर माडं वियको टुंबियओ लग्ग मंत्रिमहा मंतिगण दोवारियमच्चचे डपीठमदनगरनिगम से द्विसत्य बाहदूयस घिवालसद्धिं संपडिवुढे ' तत्रैवं व्याख्या अनेके ये गणनायकाः प्रकृति · महत्तरा, दण्डनायकाः तन्त्रपालाः राजानो माण्डलिका, ईश्वराः - युवराजाः, तलवराः संतुष्टनगरपतिप्रदत्त पट्टबन्धविभूषिताः राजस्थानीयाः माडम्बिका:छिन्नमडम्बाधिपाः कौटुम्बिकाः - कतिपय कुटुम्बस्वामिनः, अवलगकाः सेवकाः,
1
-
मस्तक विभूषित होता है, ऐसे नगर प्रधान व्यवहारीजन श्रेष्ठी कहलाते हैं, सेना के जो नायक होते हैं, वे सैन्यनायक हैं, लाभके लिये देशान्तर जानेवालोंको जो साथ देने से अथवा द्रव्य देनेसे सहायता करते हैं वे सार्थवाह हैं, राजाके आदेशोंका निवेदन करनेवाले दूत हैं, 'और राज्यकी सीमाकी रक्षा करनेवाले सन्धिपाल हैं ।
इस विषय में औपपातिक सूत्र में कहीं २ ऐसा भी पाठ मिलता है- 'अग - गणनाघग- दंडनायग - राईसर तलवर - माडंघियकोडुंबिय 'ओलुग्गमंति महामंति गणग दोवारिय अमच्च चेडपीठमद्दनगरनिगम से सत्यवायसंधिवालसद्धिं संपरिबुडे' गणनायक, दण्डनायक, राजा, ईश्वर, तलवर, माडम्पिक, कौटुम्बिक इन पदोंकी व्याख्या पूर्वोक्त प्रकार से ही है, सेवकों का नाम अवलगक है, राजाके लिये राज्य
છે એવા નગરના મુખ્ય વ્યવહારી પુરુષને શ્રેષ્ઠ કહે છે, સેનાના નાયકને સેનાપતિ કહે છે, કમાવાને માટે પરદેશ જનારને સાથ આપનાર અથવા દ્રવ્યની સહાયતા કરનારને સાવાહ કહે છે, રાજાના આદેશાનુ નિવેદન કરનારને हूत કહે છે, અને રાજ્યની સીમાનું રક્ષણ કરનારને સન્ધિપાલ કહે છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ઔપપાતિક સૂત્રમાં કાઈ કાઈ જગ્યાએ આ प्रमाणे सूत्रपाठ पथ भने - " अणेग गणनायग, दंडनायग, राईसर, तलंवर, माविय, कोडु प्रिय, ओलुग्गमंति, महामंति गणग दोवारिय अमच्चचेडपीठ म नगरनिगमसे सित्वाद्ददूयसंधिवालसद्धिं संपरिबुडे " थुनायडे, 3 नायपु, राल, श्विर, तलवर, भाङमिङ भने होट जिउ, या पहोनी व्याभ्या ઉપર કહેવામાં આવી છે. સેવાને અવલગક ' કહે છે, રાજ્ય સંચાલનના
८
1
| SR No. | 009318 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 692 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 40 MB |