Page Text
________________
४०८
भगवतीस मार्गाणां समाहारे त्रिके, चतुष्के चतुर्मार्गसमाहारे एवं चत्वरे यावत् चतुर्मुखमहापथपथेषु अनेकमार्गपु बहुजनशब्द इतिवा, यत्र शृङ्गाटकादौ बहूनां जनानां शब्दस्तत्र बहुजनोऽन्योन्यस्य एत्रमाणपाति इति वाक्यार्थः, तत्र च बहुजनशब्दः परस्परालापादिरूपः, इति शब्दो वाक्यालंकारे, वा शब्दो विकल्पे, यथा औप. पाति के सूत्रे यावत् जनव्यूहइति वा, जनवोल इतिवा, जनकलकल इति वा, जनोमिरितिवा, जनोन्कलिका इतिवा, जन सन्निपात इतिवा, बहुजनः अन्योन्यस्य टक है, तीन रास्ते जहां पर मिलते हैं, उस मार्गका नाम त्रिक है, चार रास्ते आकर जहां पर मिलते हैं, ऐसे मार्गका नाम चतुष्क है. चौपालका नाम चत्वर है । यहां पर " यायत्" शब्दसे " चतुर्मुखमहापथपथेषु" चतुर्युग्च, महापथ और पथ इन मार्गों का ग्रहण किया है। परस्परमें आलाप करनेवाले मनुष्योंके जो शब्द हैं वे बहुजन शब्दसे यहाँ गृहीत हुए हैं । " इति" शब्द यहां वाक्यालङ्कारमें प्रयुक्त हुआ है। तथा " वा" शब्द विकल्पामें है, औपपातिक सूत्र में जो इस विष. यो वर्णन आया है, वह इस प्रकारसे है-जन समूहका नाम जनव्यूह, जनोंकी अव्यक्त ध्वनिका नाम जनबोल. वचन विभाग जिसमें मालूम पडे उसका नाम जन कलकल, आपस में जहां तक दूसरेसे टकराना हो जावे ऐसी भीड़का नाम जनोमि, मनुष्योंके छोटे समुदायका नाम जनउत्कलिका, दूसरे दूसरे स्थानोंसे आये हुए मनुष्योंका एकत्र होना इसका नाम जन सन्निपात है । सामान्य रूपले कथन करना इसका માર્ગને શૃંગાટક કહે છે. જ્યા ત્રણ રસ્તા મળે છે તે જગ્યાને ત્રિક કહે છે. જ્યાં ચાર રસ્તા આવીને મળે છે તે માર્ગને ચતુષ્ક કહે છે. ચિકને ચવર
छ मही " यावत्" ५४थी “ चतुर्मुखमहापथपथेषु" भा५य भने પથ, આ માર્ગોને ગ્રહણ કરવામાં આવ્યા છે. પરસ્પરની સાથે વાતચીત કર નારા મનુષ્યોના અવાજને અહીં “બહુજન શબ્દ ” પદ દ્વારા ગ્રહણ કરવામાં सावेद छे " इति ॥ ५६ गडी पाया।२ ३१५\ छ, तथा “वा" પદ વિકલાર્થે વપરાયું છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ઔપપાતિક સૂત્રમાં જે વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે તે નીચે પ્રમાણે છે–
જનસમૂહ એટલે જનવૂડ, લેકેના અવ્યકત ઇવનિનું નામ જનબેલ, જેમાં વચનવિભાગ માલુમ પડે એવા ઇવનિનું નામ જનકલકલ, જ્યાં એક બીજા સાથે અથડાઈ જવાય એવી ભીડનું નામ જનેર્મિ, મનુષ્યના નાના સમુદાયનું નામ ઉત્કલિકા અને જુદે જુદે સ્થાનેથી આવીને એકઠાં થયેલા લોકોના સમૂહને જનસન્નિપાત કહે છે. પ્રજ્ઞાપના એટલે કે સામાન્ય રૂપે કથન
| SR No. | 009318 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 692 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 40 MB |