Page Text
________________
૧૨૮
भगवती
,
तरं वेमाणिया चयंति ?' किं सान्तरं वैमानिकान्यवन्ति ? किंवा निरन्तरं वैमा निका व्यवन्ति ! इति प्रश्न', यद्यपि नैरयिकादीनामुत्पादादेः सान्तरं निरन्तरं चप्रवेशनात्पूर्वमपि प्ररूपितमेवेति पुनस्तत्प्ररूपणं व्यर्थ मित्र प्रतिभाति, तथापि पूर्वनैरयिकादीनां प्रत्येकमुत्पादस्वं सान्तरत्वं निरन्तरत्वं च मरूपितम्, तथैवोद्वर्तनाया अपि प्रत्येकमेव सान्तरलं निरन्तरत्वं च प्ररूपितम् अत्र तु नैरयिकादि सर्वजीवभेदानां समुदायतः समुदितयोरेव चोत्पादोद्वर्तनयोः मान्तरत्वं निरन्तरत्वं च प्ररूपयितुं प्रश्नोत्तरालापकोऽवसेयः । भगवानाह - ' गंगेवा ! संतरंवि नेरड्या उबवज्जंति, निरंतरंपि नेरइया उपवज्जंति ' हे गाङ्गेय ! सान्तके प्रश्न हैं । यद्यपि नैरयिक आदिकों की उत्पत्ति आदिकी मान्तरता और निरन्तरता प्रवेशनक से पहिले कही जा चुकी है अतः यहां उनकी पुनः प्ररूपणा व्यर्थ जैमी मालूम पडती है, परन्तु पहिले जो नैरमिकादिकों की उत्पत्ति और उनकी सान्तरता और निरन्तरता (अन्तररहितता) प्र पित हुई है वह समुदायरूपसे नहीं हुई है अर्थात् नैरयिक आदिकों में प्रत्येकका पहिले उत्पाद मान्तर निरन्तररूपसे कहा गया है और याद में उतना भी सान्तर निरन्तररूपसे प्रत्येक की कही गई है. यहां ऐसी बात नहीं है, यहां तो नैरग्रिक आदि सर्व जीव भेदों के समुदाय से समुदित इन उत्पाद और उद्वर्तनाकी सान्तरता और निरन्तरता प्ररू पित की गई है इसीलिये प्रश्न संबंधी और उत्तर संबंधी आलापक प्रकट किये गये हैं- पूर्वोक्त गांगेय के प्रश्नों के उत्तर में प्रभु कहते हैं'गंगेया' हे गांगेय ! ' संतरं पि नेरइया उववज्र्ज्जति निरंतरं पि नेर
ચ્યવે છે કે નિરતર ચ્યવે છે? ઈત્યાદિ પ્રશ્નો ગાગેય અણુગારે પૂછ્યા છે. જે નરકાદિની ઉત્પત્તિ આદિની સાન્તરતા અને નિર'તરતાનુ પ્રતિપ ઇન પ્રવેશનક પહેલાના પ્રકરણમાં આવી ગયેલ છે, તેથી અહીં તેમની પુનઃ પ્રરૂપગુા વ્ય જેવી લાગશે, પરન્તુ પહેલાં જે નરકાદિની ઉત્પત્તિની અને ઉદ્ઘતાનાની સાન્ત રતા અને નિરંતરતાની પ્રરૂપણા કવામાં આવી છે તે સમુદાય રૂપે કરવામાં આવી નથી, એટલે કે પહેલાં પ્રત્યેક નરકને ઉત્પાદ સાન્તર નિરન્તર રૂપ પ્રકટ કરેલ છે અને ત્યારબાદ પ્રત્યેક નારકની ઉદ્ભના પણ સાન્તર નિરન્તર રૂપ કહેવ માં આવેલ છે અહીં એવી વાત નથી. અહીં તે નરકાદિ સ જીવભેદના, સમુદાયના ઉત્પાદ અને ઉદ્દતનાની સાન્તરતા અને નિરતરતાનું પ્રતિપ,દન કરવામાં આવેલ છે તેથી ઉપર્યુક્ત પ્રશ્નો પૂછત્રામાં અને તેમના ઉત્તરા આપવામાં પુનરુક્તિ. દોષ લાગતા નથી.
| SR No. | 009318 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 692 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 40 MB |