Page Text
________________
भगवती रितजीवप्रदेशस्य तस्मात् समुद्घातात् प्रतिनिवर्तमानस्य प्रदेशान् संहरतः, सम.
द्घातात मतिनिवर्तमानत्वञ्च पश्चमादिषु अनेकेषु समयेषु संभवति अतो विशिनष्टि-अन्तरामन्थे वर्तमानस्येति, तथा च निवर्तन क्रियायाः अन्तरा मध्येऽवस्थि तस्य पञ्चमसमये इत्यर्थः, यद्यपि पष्ठादिसमयेषु अपि तैजसादिशरीरसंघातः समुत्पद्यते तथापि अभूतपूर्वतया पञ्चमसमये एवासौ भवति, शेषेषु तु भूतपूर्वतयैवेति सूचयितुम् ' अंतरा मंथे वट्टमाणरस' इत्युक्तम् , तैजसकामणयो शरीरयोः मूल शरीर को न छोडकर अपने आत्मप्रदेशों को शरीरसे बाहर निकालते हैं और उन्हें विस्तारित करते हैं, जब वे पूर्णरूप से विस्तृत हो चुकते हैं-लोकपूरण समुद्घात कर चुकते हैं-इस के बाद वे विस्तारित उन आत्मप्रदेशों को पीछे संहृत करते हैं। दण्ड, कपाट, मंधान और लोकपूरण इनके करने में ४ समय लगते हैं और पांचवें समय में समुद्घात से निवृत्त होते, वे जब मंधानमें वर्तमान होते हैं-तब उस समय जो इनके तैजस और कार्मण शरीर का बंध होता है वह प्रत्युत्पन्न: प्रयोगप्रत्ययिक बंध है। यहां जो पांचवें समय में होने वाले तैजस और कार्मण बंध का प्रत्युत्पन्नप्रयोगप्रत्ययिक बंध कहा है-सो उसका कारण यह है कि यह बंध यहां अभूतपूर्व ही होता है-यद्यपि षष्ठादि समयों में भी तैजस आदि शरीरों का संघात होता है, पर वह यहां विवक्षित नहीं हुआ है क्योंकि यह अभूतपूर्व नहीं होता है-भूतपूर्व होता है। इसी यातको सूचित करने के लिये (अंतरा मंथे वहमाणस्स) ऐसा- कहा है। એટલે કે મૂળ શરીરને છોડ્યા વિના પિતાના આત્મપ્રદેશોને બહાર કાઢે છે અને તેમને વિસ્તારિત કરે છે, જ્યારે તે પૂર્ણ રૂપે વિસ્તારિત થઈ જાય છે. લેપૂરણ સમુદુઘાત કરી ચુકે છે ત્યારે તેઓ તે વિસ્તારિત આત્મપ્રદેશને पाछां सत (सथित) ४२a छ. १, ४पाट, भयान भने ४५२, એ બધું કરવામાં ચાર સમય લાગે છે, અને પાંચમાં સમયે સમુદ્દઘાતમાંથી નિવૃત્ત થતા એવા તેઓ જ્યારે મથાનમાં વર્તમાન (રહેલા) હોય છે, ત્યારે તેમના તૈજસ અને કાર્મણ શરીરને જે બંધ થાય છે, તે પ્રત્યુત્પન્ન પ્રયોગ પ્રત્યયિક બંધ છે. અહીં જે પાંચમાં સમયમાં થનારા તજસ અને કાર્માણ બંધને પ્રત્યુત્પન્ન પ્રગ પ્રત્યયિક બંધ' કહ્યો છે, તેનું કારણ એ છે કે આ બંધ ત્યાં અભૂતપૂર્વ જ હોય છે. જો કે છટ્ઠા આદિ સમયમાં પણ તેજસ આદિ શરીરને સંઘાત હેય છે, પણ અહીં તેનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી કારણ કે તે અભૂતપૂર્વ હોતું નથી પણ ભૂતપૂર્વ હોય છે. એજ વાતને सूरे " अतरा मंथे वहमाणस्स" -२॥ सूत्रांश १२॥ ५४८ ४२ छ,
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |