Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.८ उ.२ सू. १२ अष्टादशकालादिद्वारनिरूपणम् ५४१ ज्ञानवदोघादेशेन समस्त मृर्तामृर्तद्रव्यसर्वपर्यायविषयत्वेन अवधिज्ञानापेक्षयाऽनन्तगुणविषयत्वात्, तेभ्यः श्रुतज्ञानपर्यवाः विशेपाधिकाः केपाश्चित श्रुताज्ञानाविषयोभूतपर्यायाणां विषयीकरणात, ज्ञानत्वेन तम्य स्पष्टावभासत्वात, 'मइअन्नाणपजवा अणंतगुणा, आभिणिवोहियनाणपजवा विसेसाहिया केवलनाणपज्जवा अणंतगुणा' तेभ्योऽपि श्रुतज्ञानपर्यवेभ्यः मत्यज्ञानपर्यायाः अनन्तगुणाः, श्रुतज्ञानस्य अभिलाप्य वस्तुमात्रविपयत्वेन अल्यविषयत्वात्, मत्यज्ञानस्य तदनन्तगुणानभिलाप्यवस्तुमात्रविषयकत्वेन वह विषय फत्वात, तेभ्योऽपि आभिनिवोधिकज्ञानपर्यवा विशेषाधिका भवन्ति, केपांवित् मत्यज्ञानविषयीकृतानामपि सावानां विषयीकरणात्, तस्य हि गया है । इनकी अपेक्षा श्रुतज्ञानकी पर्याये विशेपाधिक हैं। क्यों कि श्रुनाज्ञान द्वारा जो पर्याये विषयभूत नहीं होती हैं उन पर्यायोंको यह श्रुतज्ञान विषयभूत करता हैं अतः श्रुताज्ञानकी अपेक्षा श्रुतज्ञान की पर्यायें विशेषाधिक कही गई हैं। श्रुतज्ञान सम्यकज्ञानरूप होनेसे उसके द्वारा विषयभूत हुए पदार्थोंका उसले स्पष्ट अवभास होता है, श्रुताज्ञानद्वारा अपने विषयभूत पदार्थोंका स्पष्ट प्रतिभास नहीं होता है । 'मा अनाणपज्जवा अणंतगुणा, आभिणियोहियनाणपजवा विसेसाहिया, केवलणाणपज्जवा अणंतगुणा' मत्यज्ञानकी पर्यायें श्रुताज्ञानको पर्यायोंकी अपेक्षा अनन्तगुणो होती हैं। क्योंकि श्रुतज्ञान अभिलाप्य वातुमात्रको विषय करता है इसलिये वह अल्प विषय. वाला होता है। और सत्यज्ञान श्रुतज्ञान के विषयभूत अभिलाप्य वस्तुमात्रसेमी अनन्त गुणें अभिलाप्य बस्तुमात्रको -विषय करता है इसलिये वह वहु विपथ वाला होता है
मत्यज्ञानकी पर्यायोंकी अपेक्षा आभिनिबोधिकज्ञान पर्यायें विशेषाधिक हैं। क्योकि मतिज्ञान मत्यज्ञान द्वारा अविषयीभूत નથી તે પર્યાયોને આ શ્રતજ્ઞાન વિષયભૂત કરે છે. હવે કૃતજ્ઞાનની અપેક્ષા પ્રતાનની પયોયા વિશેષાધિક કહેલી છે. શ્રુતજ્ઞાન સમ્યકજ્ઞાન રૂપ હોવાથી તેના દ્વારા વિષયભૂત થયેલા પદાર્થોનું તેનાથી સ્પષ્ટ આભાસ થાય છે, સૂતાજ્ઞાન દ્વારા પિતાના વિષયભૂત पहानु २५ट प्रतिमिम थ नयी. ' मइअन्नाणपज्जा अणंतगुणा, आभिणिवोहियनाणपजवा पिसेसाहिया, केवलणाणपज्जवा अणंतगुणा' भत्यमाननी પર્યાયો થતાજ્ઞાનની પર્યાયોની અપેક્ષાએ અનંતગણી છે. કારણકે અતજ્ઞાન અભિલાપ્ય વધુ માત્રને વિષય કરે છે તેથી તે અલ્પ વિષયવાળું હોય છે અને આત્મજ્ઞાન શ્રુતજ્ઞાનના વિષયભૂત અસિલા માત્રથી પણ અનંતગણવાળા અભિલાખ વસ્તુમાત્રને વિષય કરે છે. તેથી તે બહુ વિષયવાળું છેઅત્યજ્ઞાનની પાયોની અપેક્ષાએ આભિનિબોધિજ્ઞાનની
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |