Page Text
________________
प्रमेगचन्द्रिका टीका श.८ उ: २ मृ. १२ अष्टादशकालादिद्वारनिरूपणम् ५१९
हे गौतम ! ज्ञानी द्विविधः प्रज्ञप्त, तद्यथा - सादिको वा अपर्यवसितः, अय भावः - कालद्वारे सादिको पर्यवसितः - यस्यादिरस्ति अन्तो नास्ति स केवलज्ञानी साधपर्यवसित उच्यते, अथच सादिकः सपर्यवसितः - यस्यादिरन्तथ
ते स मत्यादिज्ञानवान केवलज्ञानवर्जितो जीवः सादिसपर्यवसितः इति व्यवहियते, तत्र केवलज्ञानस्य साधपर्यवसितः कालोऽस्ति, मत्यादिज्ञानस्य सादिसपर्यवसितः कालोऽस्ति इति । तत्र प्रथमस्य साधपर्यवसित इति कथने - नैव कामतीतेरतस्तं विहाय द्वितीयस्यैव सादिमपर्यवसितस्य जघन्योत्कृष्टाभ्यां तमुपदर्शयितुमाह- 'तत्थ णं जे से साइए सपज्जबसिए, से जहन्नेणं अंतोमुहुत, उक्कोसेणं छाबडिं सागरोबमाई सातिरेगाई' तत्र तयोर्मध्ये खलु यत् तत् - प्रकारका कहा गया है 'तंजहा' जैसे- 'साइएवा अपज्जवसिए, साइए वा सपज्जबसिए' एक सादिक अपर्यवसित और दूसरा सादिक सपर्यव सित. तात्पर्य कहने का यह है- केवलज्ञानीकी आदि तो होती है, पर अन्त नहीं होता- वह केवलज्ञानी सादि अपर्यवसित है. जिस ज्ञानीकी आदि हो, और अन्त भी हो वह सादि सपर्यवसित ज्ञानी है, जैसे केवलज्ञानरहित मति आदि ज्ञानवाला जीव । केवलज्ञान का काल सादि - अपर्यवसित है और मत्यादि ज्ञानोंका काल सादि सपर्यवसित है। प्रथमज्ञानीकी 'सादि अपर्यवसित' इस प्रकारके कहने से कालस्थिति प्रतीत हो जाती है- इमलिये उसे छोडकर द्वितीय जो सादि सपर्यवसित ज्ञानी है उसकी जघन्य और उत्कृष्टस्थिति प्रदर्शित करनेके लिए सूत्रकार कहते हैं- 'तत्थणं जे से साइए सपज्जवसिएसे जहन्नेणं अंतमुत्त, उक्कोसेण छावट्टि मागरोवमाई सातिरेगाई' ज्ञानी मे अान्थी रह्या छे ' त जहा ' म 'साइए वा अपज्जवसिए साइए वा सज्जनसि એક અપ વસિતસાદી અને સપ`વસિત સાદી તાત્પ કહેવાનુ એ છે કે કેવળજ્ઞાનીની આદિ તા હોય છે પણ આ તહ।। નથીતે કેવળજ્ઞાની સાદિ અપ વસિત છે જે જ્ઞાનીની આદિ હાય અને અંત પણ હેાય તે સાદિ અપવસિત જ્ઞાની કહેવાય છે. જેમકે કેવળજ્ઞાન હિત મતિજ્ઞાન આદિ જ્ઞાનવાળા જીવ, કેવળજ્ઞાનના સમય સાદ્ઘિ અપ વસિત છે અને મત્યાદિ જ્ઞાનાને સમય સાદિ સપ વસિત છે. પ્રથમ જ્ઞાનીને ‘ સાદિ અપ વસિત ' એ રીતે કહેવાથી કાળસ્થિતિ પ્રતીત થઈ જાય છે. એટલા માટે તેને ઘેાડીને બીજા જે સાદિ અપવસિત જ્ઞાની છે તેની જઘન્ય અને उलृष्ट स्थिति मताववा सा३ २ ४ छे : ' तत्थं जे से साईए सपज्जवसिए से जहनेणं अंतो मुहुत्त उक्कोसेणं छावद्विसागरोत्रमाई सातिरेगाई' ने साही
9
4
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |