Page Text
________________
→
भगवती सूत्रे जघन्येनानन्वानि तैजसभाषाद्रव्याणामन्तरालवर्तीनि उक्तञ्च - 'नेयाभासादव्वाण अंतरा एत्थ लभ, पट्टवओ' इति, उत्कृष्टतस्तु सर्वसूक्ष्मवादरभेदभिन्नानि जानाति विशेषरूपेणावबुध्यते ज्ञानस्य विशेषात्मकत्वात् पश्यति सामान्य रूपेणावबुध्यते दर्शनस्य सामान्यात्मकत्वात, विशेषज्ञानस्य सामान्यज्ञाननियतत्वेन अवधिज्ञानिनोऽवधिदर्शनस्यावश्यं भावात् न च प्रथमं पश्यति, aat जानातीति क्रमनियमात ज्ञानापेक्षया दर्शनस्यैव प्रथमोपस्थितत्वेन उपा दातृमुचितत्वात् तत्परित्यज्य ज्ञानस्य प्रथमोपादानेन क्रमविपर्यासे किं यावत् भवाधिकार तक कहा गया है वैसा ही यहां पर जानना चाहिये । तात्पर्य कहनेका यह है कि अवधिज्ञान द्रव्यकी अपेक्षासे जघन्य अवस्था में अनंतरूपी द्रव्योंको - तैजस और भाषा के प्रायोग्य वर्गणाओंके अन्तरालवर्ती द्रव्योंको विशेषरूप से जानता है और सामान्यरूपसे देखता है । सो ही 'तेयाभाला दव्वाणं अंतरा एत्थ लभइ पट्टवओ' इस गाथार्धद्वारा यहां प्रकट किया गया है । तथा अवधिज्ञान उत्कृष्टरूप से समस्तरूपी द्रव्योंको बादर सूक्ष्मरूपी पदार्थों को जानता है और देखता है । विशेषज्ञान सामान्यज्ञाननियत होता हैअर्थात् विशेषज्ञान होनेके पहिले सामान्यज्ञान होता है - सामान्यज्ञानका नाम ही दर्शन है | इसलिये अवधिज्ञानी को अवधिदर्शन अवश्य होता है | यदि यहाँ पर ऐसी आशंका की जावे कि जब विशेषज्ञान सामान्यज्ञान नियत होता है तो 'जानाति, पश्यति' ऐसा क्यों कहा- 'पश्यति, जानाति' ऐसा कहना चाहिये. फिर ऐसा न कह
५००
ચાવત્ – ભાવાધિકારપત કહ્યુ છે, તેવીજ રીતે અહીંઆ પણ સમજવું તાત્પ કહેવાનુ એ છે કે અવધિજ્ઞાની દ્રષ્યની અપેક્ષાએ જઘન્ય અવસ્થામાં અન તરૂપી દ્રવ્યાને— તૈજસ અને ભાષાના પ્રાયેાગ્યવ ણુાઓના અંતરાલતિ દ્રબ્યાને વિશેષ રૂપથી જાણે છે અને સામાન્યરૂપથી દેખે છે dor ' तेया भासा दव्वाणं एत्थ लाइ पत्रओं '
આ ગાથા દ્વારા અહીંઆ પ્રકટ કરેલ છે. તયા અવધિજ્ઞાન ઉત્કૃષ્ટરૂપથી સઘળારૂપી દ્રવ્યોને ખાદર, સૂક્ષ્મરૂપી પદાર્થાને જાણે છે અને દેખે છે વિશેષ જ્ઞાન સામાન્યજ્ઞાન નિયત હોય છે અર્થાત્ વિશેષજ્ઞાન હાવાના પહેલાં સામાન્યજ્ઞાન થાય છે. સામાન્યજ્ઞાનનું નામ જ દૃન હેાય છે. એટલે અવધિજ્ઞાનીને અવધિર્દેશન અવશ્ય હાય છે. જો અહીં આ એવી શકા કરવામાં આવે કે જ્યારે વિશેષજ્ઞાન સામાન્યજ્ઞાન નિયત હાય છે તે
'जानाति, पश्यति ' मेवं शा भाटे ४ ? ' पश्यति जानाति ' भेवुं अहेवुं
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |