Page Text
________________
४९५
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.८ उ.२ सू.११ ,ज्ञानगोचरनिरूपणम् पेक्षयाऽवबुध्यते अबायधारणयोर्ज्ञानरूपत्वात्, पश्यति-अवग्रहहापेक्षयाऽचबुध्यते अवग्रहेहयोर्दर्शनरूपन्चात्, उक्तश्च भाष्ये
'नाणमवायधिईओ दसणमिह जहोग्गहेहाओ,
तह तत्तरुई सम्म, रोइन्जइ जेण तं गाणं ।। छाया- ज्ञानमवायधियो दर्शनमिष्टं यथावग्रहे ईहे,
तथा तत्र रुचिः सम्यक् रोचते येन तं ज्ञानम् ।।
एवं-'जं सामन्नग्गहण, दसणमेयं विसेसियं नाणं' छाया- यत् सामान्यग्रहणं दर्शनमेतत् विशेषितं ज्ञानम् । ___ अवग्रहेहे च सामान्यार्थग्रहणरूपे, अवायधारणे च विशेषग्रहणस्वभावे वर्तेते, खेत्तभो आभिणिवोहियणाणी आएसेण सव्वखेत्तं. जाणइ, पासइ' एवं धारणाकी अपेक्षासे उन्हे अपना ग्राह्य विषय बनाता हैं- क्यों कि अवाय और धारणा ज्ञान रूप हैं 'पश्यति' अवग्रह और ईहाकी अपेक्षा उन्हे सामान्यरूपसे जानता है- क्यों कि ये दोनों दर्शनरूप हैं । भाष्यमें ऐसा ही कहा है- 'नाणसवायधिईओ दंसणमिटुं जहोगहेहाओ, तह तत्तरुई सम्मं रोहजइ, जे ण तं जाणं' जं सामन्नगहणं दसणमेयं विससियं नाणं' तात्पर्य यह है कि अवग्रह और ईहा ये दोनों सामान्य अर्थग्रहण रूप हैं-अर्थात् मतिज्ञानके 'अवग्रह ईहा अवाय और धारणा' ऐसे चार भेद हैं- सो इनमें 'अवग्रह ईहा' ये दो भेद पदार्थको सामान्यरूपसे ग्रहण करते हैं, तथा अवाय
और धारणा ये विशेषग्रहण म्वभाववाले होते हैं-- अर्थात ये दोनों पदार्थों को विशेष रूपसे जानते हैं । इमलिये सूत्रकारने 'जाणइ पासह' ऐसे दो क्रियापदोंका प्रयोग किया है। 'खेत्तओ आभिणिवोहियनाणी
नावे छ. म मवाय भने पार जान३५ छ 'पश्यति' As सने हानी અપેક્ષાથી તેને સામાન્યરૂપથી જાણે છે કેમકે તે બને દર્શનરૂપ છે ભાષ્યમાં એવું જ यु छे. 'नाणमवायधिईओ दसणमिट्ट जहाग्गहेहाओ, तह तत्तरुई सम्म रोइज्जइ, जेण तं नाणं । जं सामन्नग्गहणं ईसणमेयं विसेसियं नाणं' તાત્પર્ય એ છે કે અવગ્રહ અને ઈહા એ બને સામાન્ય અર્થ ગ્રહણ૫ છે અર્થાત અતિજ્ઞાનના અવગ્રહ, ઈહા, અાય અને ધારા એ ચાર ભેદે છે તેમાં અવગ્રહ અને
હા એ બે ભેદ પદાર્થને સામાન્યરૂપથી ગ્રહણ કરે છે તથા અવાય અને ધારણા એ વિશીષ ગ્રહણ સ્વભાવવાળા હોય છે. અર્થાત તે બને પદાર્થોને વિશેષરૂપ જાણે છે मेरा भाट सूत्र 'जाणइ पासई मेवाने यापटानी प्रयोग या छ. 'खेतो
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |