Page Text
________________
१६०
भगवतीमने भवति, गौतमः पृच्छति-'जइ कायप्पओगपरिणतं तत् किम् औदारिकशरीर कायप्रयोगपरिणतम् ? औदारिकशरीरमेव पुद्गलस्कन्धरूपत्वेनोपचीयमानत्वात कायस्तस्य प्रयोगः, औदारिकशरीरस्य वा कायप्रयोगः तेन परिणत तत्तथा, अयं चौदारिकशरीरकायप्रयोगः पर्याप्तकस्यैव विजेयोन तु अपर्याप्तकस्य, इत्याशयः, प्रज्ञापनायाः पोडशपदपालोचनया तु-इत्थं प्रतिभाति यत् वैक्रियनिर्माणकाले वैक्रियमिश्रं वैक्रियादौदारिके प्रवेशकाले च औदारिकमिश्रं च भवति। एवमेव असमारंभवचःप्रयोगपरिणत होता है । अब गौतम पूछते हैं 'जइकायप्पओगपरिणए किं ओरालियसरीरकायप्पओगपरिणए०' जो द्रव्यकायप्रयोगपरिणत होता है वह क्या औदारिक शरीररूपकायप्रयोगपरिणत होता है ? तात्पर्य इलका यह है कि पुद्गलस्कन्धरूप होनेसे
औदारिक शरीर यहां कायरूप कहा गया है कायका तात्पर्य होता है बहुप्रदेशी । औदारिक शरीर बहुत प्रदेशोंवाला है। बहुत प्रदेशोंवाला वह इसलिये है कि वह पुद्गल परिमाणुओंका एक समूहरूप स्कन्ध है इस औदारिकशरीर रूपकायप्रयोगसे अथवा औदारिक शरीरके कायप्रयोगसे परिणत जो द्रव्य है वह औदारिकशरीरकायप्रयोगपरिणत द्रव्य है यह औदारिक शरीर कायप्रयोग पर्याप्तक जीवके ही होता है अपर्याप्तक जीवके नहीं प्रज्ञापनाके सोलहवे १६ पदका विचार करनेसे ऐसा मालूम होता है की वैक्रिय बनाते समय वैक्रियमिश्र और वैक्रियसे
औदारिकमें आते समय औदारिक लिथ होता है । इसी प्रकार ___गा1म २वामीन। प्रश्न-जा कायप्पओगपरिणए कि ओरालियसरीरकायप्पोगपरिणए ? हेमन्त ! रे द्रव्य अयप्रयोगपरिणत हाय छ, ते शु ઔદારિક શરીરરૂપ કાયપ્રયોગપરિણત હોય છે ? આ કથનનું તાત્પર્ય નીચે પ્રમાણે છે. પુદગલ સ્કલ્પરૂપ હોવાથી રશ્મિ શરીરને અહી કાયરૂપ કહેવામાં આવ્યું છે કાય એટલે બહુuદેશી દારક શરીર ઘણા પ્રદેશવાળું હોય છે, તે બહુ પ્રદેશવાળું એટલા માટે કહ્યુ છે કે તે પુદગલપરમાણુઓના એક ઢગલારૂપ સ્કન્ધ છે આ ઔદારિક શરીરૂપ કાયપ્રયોગથી અથવા દારિક શરીરના કાયપ્રયોગથી પરિણત જે દ્રવ્ય છે, તેને દારિક શરીરકાયપ્રોગપરિણુત દ્રવ્ય કહે છે આ દારિક શરીરકાયપ્રયોગ પર્યાપ્ત માજ સંભવી શકે છે અપર્યાપ્તક જીવોમાં સંભવી શકતા નથી. પ્રજ્ઞાપના સેળમાં પદ ને વિચાર કરતા એવું જણાય છે કે વૈક્રિય બનાવતી વખતે વૈક્રિયમિશ્ર અને નૈક્રિયયથી.
દારિકમાં આપતા દારિકમિશ્ર થાય છે. એ જ રીતે આહારક બનાવતી વખતે
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |