________________
अथ दशमोदेशकः प्रारभ्यतेपशतके दशमोद्दशस्य संक्षिप्तविषयविवरणम्
अन्यतीर्थिकानां वक्तव्यता यत् - राजगृहनगरस्थजीवानां सुखं दुःखं चा न कोऽपि पुरुषः वदरवीजमात्रं निप्पावमात्रं कलममात्रं मापमात्रं - मुद्र मात्र, यूकामात्रम्, रिक्षामात्रमपि वहिर्निष्काश्य दर्शयितुं समर्थः । भगवतो महावीरस्य सिद्धान्तवक्तव्यता-यत्- केवलं राजगृहनगरस्थजीवानामेव न अपितु सर्वलोकस्थित जीवानां सुखं दुःखं वा तावन्मात्रं वहिर्निष्काश्य न कोऽपि दर्शयितुं समर्थः । तत्रैव देवस्य गन्धानां सूक्ष्मतम पुद्गलानां दृष्टान्ततयोपन्यासः । जीवचैतन्यं चतन्यं वा जीवः ? इति प्रश्न उभयोरेकरूपता शतक ६ उद्देशक १०
छठे शतक के इस दशवें १० उद्देशकका विषयविवरण संक्षेपसे इस प्रकार से है- अन्यतीर्थिकोंकी इस वक्तव्यता को कि "राजगृहनगर के जीवों के सुखदुःखको बेरकी गुठली के बराबर, बाल के बराबर, कलम- मटर या चावल के बराबर, उडद के बराबर, मूंग के बराबर, जू के बराबर या लीख के भी बराबर बाहर निकाल कर कोइ पुरुष नहीं दिखला सकता है" निरसन तथा महावीरप्रभुका इस विषय में स्वसिद्धान्तका स्थापन इसमें यह कहा गया है कि केवल राजगृह नगर के रहनेवाले जीवों के ही नहीं, अपि तु समस्त लोकस्थित जीवों के सुखदुःख को भी कोइ पूर्वोक्तप्रमाण में बाहर निकाल कर नहीं दिखला सकता है । इस विषयमें देव और गंध के सूक्ष्मगत पुद्गलों का उदाहरण जीवचैतन्य है कि चैतन्यजीव है ? इस प्रश्नमें દસમા ઉદ્દેશકને પ્રારંભ.
છઠ્ઠા શતકના દસમાં ઉદ્દેશકના વિષયનુ સક્ષિપ્ત વિવરણ અન્ય તીચિકાની આ પ્રકારની માન્યતા રાજગૃહ નગરના જીવાનાં સુખદુ ખને મેરના ઠળિયા જેટલુ, વાલ જેટલુ, વટાણા કે ચેખાના દાણા જેટલું, અડદ કે મગના દાણા જેટલ, જૂ જેટલું, અથવા લીખ જેટલું પણ ખહાર કાઢીને કાઇ પુરુષ ખત્તાવી શકતા નથી.' આ ક્થનનુ ખંડન અને આ વિષયને અનુલક્ષીને મહાવીર પ્રભુનું કથન અને તે કથન દ્વારા સ્વસિદ્ધાંતનિર્દેશન-રાજગૃહ નગરમાં રહેનારા જીવાનાં જ સુખદુ મને નહીં, પણ સમરત લેકમાં રહેલા વાનાં સુખદુઃખને કાઇ પણુપુરૂષ પૂર્વોકત પ્રમાણમાં બહાર કાઢી મતાવી શકતા નથી.’ આ વિષે દેવ અને ગધના
