Page Text
________________
२००
भगवती
रुद्रं वा, शिवं वा वैभ्रमणं वा, आय वा कुट्टनक्रियां वा, राजानं वा, यावत्सार्थवाहा, काया, वानं वा, माणं वा, उच्च पश्यति, उच्च प्रणामं करोति, नीचे पश्यति नीचं प्रणामं करोति यं यथा पश्यति तं तथा प्रणामं करोति, तंत् तेनार्थेन गौतम ! एवम् उच्यते माणामी मवज्या ।। ० २० ||
चा, कोटकरिगं वा, रायं वा जाय सत्प्रवाहं वा काकं वा, साणं वा, पाणं वा, उच्च वो पासह, उच्च पगामं करेड़) प्राणामो दीक्षा जिसने धारण करी होती है. उसके लिये यह कहा गया है कि वह जिसे देखे - इन्द्रको देखे, स्कन्दकी देखे, रुद्रको देखे, शिवको देखे, वैश्रमणको देखे, आर्याको देखे, महिषासुरका मर्दन करनेवाली डिकाको देखे, राजाको देखे यावत् सार्थवाहको देखे, कौआ को देखे, कुत्ताको देखे, अथवा प्राण- चाण्डालको देखे अथवा ऊँचे व्यक्तिको पूज्यश्रेष्ठ मनुष्यको, देखे तो उसे उसीरूप से वह सातिशय विनयावनत होकर अच्छी तरह से प्रणाम करे । तात्पर्य यह है कि इस प्रव्रज्या को धारण किये मनुष्यका यह कर्तव्य हो जाता है कि वह जिसको भी देखता है चाहे वह देव श्रेणिका हो चाहे मनुष्य श्रेणि का हो या पशुणिका हो-उचम हो या नीच हो कोई भी क्यों न हो उसे उसके लिये यथोचित आदरभाव से प्रणाम करता है । नीचे व्यक्तिको नीचे रूप में और उच्च व्यक्तिको ऊंचे रूप में प्रणाम करनेका इस प्रवज्या विधान है यही वात (नीयं पासइ नीयं पणामं करेह-जं
सत्यवाईवा, काकं वा, साणं वा, पाणं चा, उच्च वा पासह, उच्च पणामं करेड़) પ્રાણામી દીક્ષા જેણે અંગીકાર કરી હેાય છે, તેને માટે એવા નિયમ અતાન્યેા છે કે તે જેને દેખે તેને તેણે વિનય પૂર્વક પ્રણામ કરવા જોઈએ. ઈન્દ્ર, સ્ક ંદ, રુદ્ર, શિવ, वैश्रभ], (मुमेर ) आर्या, महिषासुरनुं भन ४२नारी डिश, राम, सार्थवाह, आगो, કૂતરા, અથવા ચાંડાલ, જે કૈાઇને દેખે તેને તે અતિશય વિનય પૂર્વક પ્રણામ કરે છે કાઈ ઊંચી વ્યકિતને - પૂજ્યશ્રેષ્ઠ વ્યકિતને રૃખે તે તે અતિશય વિનય પૂર્વક તેને પ્રણામ કરે છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે પ્રાણામી દીક્ષા ગ્રહણ કરનાર વ્યકિતની એ ફરજ થઇ પડે છે કે તે જેને દેખે- ભલે તે દેવ ત્રૈણિની વ્યકિત હાય, કે મનુષ્ય શ્રેણિની વ્યકિત હાય કે પશુઅણુિની હાય, ઉત્તમ હૈાય કે નીથ હાય, ગમે તે શ્રેણિની હાય પણ તેને આદરભાવથી પ્રણામ કરવા જોઇએ. નીચ વ્યકિતને નીચે રૂપે અને ઊચ્ચ વ્યકિતને ઊંચે રૂપે પ્રણામ કરવાની વાત નીચેના સૂત્ર દ્વારા પ્રકટ ४0 है- नीथं पास नीयंपणामं करेइ - जं जहा पासइ तं तहा पणामं
| SR No. | 009313 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 1214 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 37 MB |