SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 428
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ४०८ स्थानाङ्गसूत्रे मन्दरस्य पर्वतस्य उत्तरेण नीलवति वर्पधरपर्वते द्वौ कूटौ प्रज्ञप्तौ बहुसम० यावत तद्यथा-नीलबत्छूटरचैव, उपदर्शनकूटश्चैव । एवं रुक्मिणिवपंधरपर्वते द्वौ कूटौ प्रज्ञप्तौ बहुसम० यावत्-तद्यथा-रुक्मिक्टश्चैव मणिकञ्चनकूटश्चैव । एवं शिख. रिणि वर्षधरपर्व ते ह्रौं कूटी प्रज्ञप्तौ वहुसम० यावत्-तद्यथा-शिखरिकूटश्चैव तिगिच्छिकूटश्चैव ॥ सु० ३१ ॥ टीका-'जंबूदीवे' इत्यादि । सुगमम् । नवरस्-च-उभयपार्थस्थिते क्षेत्रे धरतो-व्यवस्थापयतइति वर्षधरौं क्षेत्र द्वयसीमाकारिणौ, तो चनौ पर्वतौ चेति कहे गये हैं ये दोनों कूट भो बहुप्सम आदि पूर्वोक्त विशेषणों वाले हैं। इन कूटों के नाम निषधकूट और तचकप्रभ कूट है। जंबू मन्दर पर्वत की उत्तरदिशा में जो नील वर्षघर पर्वत है-उसमें भी दो कूट हैं ये दो कूट भी बहुलम आदि पूर्वोक्त विशेषणों वाले हैं इनमें एक का नाम नीलवत्कूट और दूसरे का नाम उपदर्शनाकुट है इसी प्रकार से सक्मिवर्षवर पर्वत पर भी दो कूर हैं ये भी पूर्वोक्त बहुसम आदि विशेषणों वाले हैं इनमें एक का नाम रुक्मिक्रूट और दूसरे का नाम मणिकंचनट है इसी प्रकार से शिखरि वर्षधर पर्वत पर जो दो कूट पूर्वोक्त बहुसम आदि विशेषणों से युक्त कहे गये हैं उनके नाम शिखरिकूट और तिगिच्छर हैं। टोकार्थ-इस टूत्र की व्याख्या सुगन है हिनयान आदि पर्वतों को जो वर्षधर कहा गया है उसका कारण यह है कि ये हिमवान् आदि पर्वत अपनी दोनों ओर स्थित दो क्षेत्रों को धारण करते हैं अर्थात् उनको सीमा बताते हैं जैसे दक्षिण दिशा में स्थित भरतक्षेत्र और क्षेत्र જ બૂઢીપના મંદર પર્વતની ઉત્તર દિશામાં જે નીલ વર્ષધર પર્વત છે, તેમાં પણ નિલવટ અને ઉપદનાછૂટ નામના બે ફૂટે છે તે બને ફૂટ પણ બહેરામ અ દિ વિશેષણવાળાં છે. એ જ પ્રમાણે રુકિમ વર્ષઘર પર્વત પર પણ રુકિમકૃટ અને મણિકંચનફટ નામના બે ફૂટ છે. તે બને ફૂટ પણ બહુસમ આદિ વિશેપવાળાં છે. એ જ પ્રમાણે શિખરી વર્ષધર પર્વત પર પણ શિખરીકટ અને તિબિરછટ નામના બે ફૂટ છે. તેઓ પણ બસમ આદિ પૂર્વોકત વિશેષણોથી યુકત છે. ટકાથ–-આ સૂત્રની વ્યાખ્યા સરળ છે હિમવાન આદિ પર્વતે.ને વર્ષધર કહેવાનું કારણ એ છે કે હિમવાન આદિ પર્વત પિતાની બન્ને બાજુએ આવેલાં ક્ષેત્રની મર્યાદા કરે છે–એટલે કે તેમની સીમા બતાવે છે અને તેમને અલગ
SR No.009307
Book TitleSthanang Sutram Part 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1964
Total Pages706
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari & agam_sthanang
File Size41 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy