________________
i
!
समयार्थ वोधिनी टीका म. थु. अ. ३ उ. २ उपसर्गजन्य तपःसंयमविराधनानि० १०१
अन्वयार्थः- (उ) तु परंतु (जे) ये - महासत्वाः (नाया) ज्ञाताः - जगत्मसिद्धाः (नूरपुरंगमा) शूरपुरोगमा :- शूरणामप्रगासिनः (ते) ते पुरुषाः ( संगामकालंमि) संग्रामकाले समुपस्थिते सति (गोपिमुचेर्दिति) नो पृष्ठमुत्मेक्षन्ते पश्यति दुर्गादिकमापत्त्राणाय न पर्यालोचयंति 'किं परं मरणं सिया' किं परं मरणं स्यात् = मरणादन्यत् किं स्यादिति ॥ ६ ॥
टीका -- भीरवस्तु पूर्वोपदर्शितप्रकारेण संग्रामं परित्यज्य स्वत्राणाय दुर्गादिकमपेक्षते । 'उ' परन्तु 'जे' ये पुरुषाः नलवन्तः वस्तुतः शूराः । 'नाया' ज्ञाताः लोके स्वकीयशूरतायाः ख्यातिं लब्धवन्तः । 'सरपुरंगमा' शुरेषु वीरेषु 'अग्रे गणनीयाः 'ते' ते वीराः पुनः 'संगातकालंमि' संग्रामकाले युद्धशीर्षे समाविचारते नहीं है कि परं मरणं लिया- किं परं मरणं स्यात् ' मरण से भिन्न और क्या हो सकता है | ६ ||
अबार्थ - किन्तु जो महान् सत्वशाली होते हैं, जगत्प्रसिद्ध और शूरवीरों में अग्रगामी होते हैं, वे पुरुष संग्राम का अवसर आने पर पीछे की ओर नहीं देखते - आपत्ति से बचने के लिये दुर्ग आदि का गवेषण नहीं करते । तो यही विचार करते हैं कि मृत्यु से अधिक और क्या होगा ? || ६ ||
टीकार्थ- पूर्वोक्त कथन के अनुसार भीजन संग्राम का त्याग करके अपने रक्षण के लिए दुर्ग आदि की अपेक्षा रखते हैं, किन्तु जो पुरुष सवल एवं वस्तुतः शूरवीर होते हैं जिन्हों ने शुरवीर के रूप में जगत् में ख्याति प्राप्त की है, जो सूरों में अग्रगण्य होते हैं, वे संग्राम के समय, युद्ध के पृष्ठ मुपेक्षन्छे' सायत्तिश्री रक्षचुना भाटे दुर्ग वगेरेने विचारता नथी. “कि परं मरणं लिया- किं परं मरण स्यात्' भरथी लिन्न मिळु शु थर्ध शडे छे. ॥६॥ સૂત્રાપરન્તુ જેએ ખૂબ જ સત્ત્વશાળી હાય છે, જગવિખ્યાત શૂરવીરેમાં જેમણે અગ્રસ્થાન પ્રાપ્ત કર્યુ. હાય છે, એવાં લા યુદ્ધના પ્રસ‘ગ આવે ત્યારે ભવિષ્યના વિચાર કરતા નથી. આપત્તિથી ખચવાને માટે દુગ સ્માદિની તે ગવેષણા કરતા નથી. તેઆ એવેા વિચાર કરે છે કે યુદ્ધમાં અધિકમાં અધિક મૃત્યુ પ્રાપ્ત કરવાના પ્રસ ́ગ આવશે, એથી અધિક અન્ય अलया तो सलव नथी ।
ટીકા આગળ જેમનુ વર્ણન કરવામાં આવ્યુ છે એવા કાર્યશ યુદ્ધમાંથી નાસી જઈને હુ આદિમાં રક્ષણુને માટે આશ્રય લેવાને વિચાર કરે છે; પરન્તુ જે પુરુષા સબળ અને ખરેખરા શૂરવીરામાં અગ્રગણ્ય હોય છે, તેએ યુદ્ધને પ્રસંગ આવે ત્યારે સમરાંગણુને માખરે પાતની સેના