________________
६७५
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
"सयणस्स वि मझगओ रोगांभिहतो किलिस्संइ इहेगो।
सयणो वि य से रोगं, न विरंचइ नेव नासेइ ॥१॥ 'अहवा' अथवा 'उक्कमिते' उत्क्रान्ते= उत्क्रमहेतुभिरायुषो विनाशे सति 'भवंतिए' भवान्तिके अथवा मरणे प्राप्ते सति 'एगस्स गई य आगई' एकस्यैव जीवस्य गत्यागती भवतः, अतः 'विउमंता' विद्वान् पुरुषः 'सरणं न मन्नई विद्वान् पुरुषो मातापित-ज्ञात-पुत्र-कलन-धनादिकं शरणं न मन्यते, ईपदपि शरण न मन्यते, कि पुनः सर्वरूपेण नाणं तेभ्यो धनादिभ्यः स्वस्य रक्षणं मन्यते तदुक्तम्
"एकस्य जन्ममरणे, गतयश्च शुभाऽशुभा भवावः ।
तस्मादाकालिकहितमेकेनैवात्मनः कार्यम् ॥१॥ इति । — 'जव जीव रोग से पीडित होता है तो स्वजनों के मध्य में स्थित होने पर भी अकेला ही दुःख का अनुभव करता हैं । स्वजन उसके दुःख को ने बाँट सकते हैं और न नष्ट कर सकते हैं ।
__ अथवा जब आयु के उपक्रम के कारणभूत शस्त्र आदि के द्वारा आयु का विनाश होता है और मरण की प्राप्ति होती है तो यह जीव अकेला ही जाता आता है अन्य कोई भी उसका साथ नहीं देता । अतएव ज्ञानवान् पुरुष माता, पिता, ज्ञाति, पुत्र कलत्र, धन आदि को अपने लिए लेश मात्र भी शरण नहीं समझता, पूर्णरूप से शरण समझने की तो वांत ही दूर रही । कहा भी है - "एकस्य जन्ममरणे' इत्यादि । 1, 'यह जीव अकेला ही जन्मता है, अकेला ही मरता है और इस भवप्रवाह में अकेला ही शुभ या अशुभ गतियों में जाता है । अतएव इसे एकाकी मन धना पण तनी २क्षा श्वान समय नथी यु पण छ.. "सयणस्स वि. मझाओ" त्यादि न्यारे शशस्त थाय छे, त्यारे स्वानानी १२ये २९वा छता પણ એકલા જ દુ ખનુ વેદન કરે છે સ્વજનો તેના તે દુખમા ભાગ પણ પડાવી શકતા નથી અને તેના દુખને નઈ પણ કરી શકતા નથી.” અથવા આયુના ઉપકમના કારણભૂત શસ્ત્ર આદિ દ્વારા જ્યારે આયુનો વિનાશ થાય છે મરણની પ્રાપ્તિ થાય છે, ત્યારે આ જીવને એકલા જ જવું પડે છે, ત્યારે અન્ય કે પણું વ્યક્તિને સાથે તેને મળતો નથી તેથી જ્ઞાની પુરુષ માતા, પિતા, પુત્ર, કલંત્ર, જ્ઞાતિજને, ધન આદિને પિતાને માટે સહેજ પણ શરણભૂત માનતે નથી જે સહેજ પણ શરણભૂત માનતું નથી, તે સ પૂર્ણ શરણભૂત માનવાની તો વાત જ સંભવતી , नथी ?- धुप छ 'एकस्य जन्ममरणे' इत्याहि
આ જીવ એકલે જ જન્મે છે, અકેલે જ. મરે છે અને આ ભવપ્રવાહમાં એક
