________________
५.१०
-
सूत्रकृतामसूत्रे
-
---
टीका... 'जह' यथा येन प्रकारेण 'पंसुगुंडिया' पांसुगुण्ठिता रजसा अवकीर्णा ।
व्याप्तेत्यर्थः, 'सउणी' शकुनिका पक्षिणी 'रि.यं रयं सितं वद्धं गरीरे लग्नं 'रयं' रज:-धुलिम् 'विहणीय' विधूय-शरीरं कंपयित्वा 'धंसई' ध्वंसयक्ति अपनर्यात 'एवं' एवम् , तथा 'दवि' द्रव्यः, भव्यो जीवः । 'ओवहाणवं- उपधानवान् = उग्रउग्रतरोग्रतमाभिग्रहादिसहितानश नादि.५:कारी । 'तवरसी' तपवीतपः शील:- 'माहणे' माहन:-मा कमपि प्राणिनं घातयेति उपदेशो यस्य इत्यंभूतः अहिंसाव्रतवान् , 'कम्मं कर्म ‘खवई' क्षपयति 'उपधानवान् तपस्वी उभयत्रापि तपसोऽभिधानात् तपःप्रधानोहि अनगारो भवति । यथा पक्षी शरीरसंलग्नं रजः शरीरकम्पनेन शरीरात् पृथक्करोति तथा मुक्तिगमनयोग्यः पुरुषः तपस्वी अनशनादिना स्वात्मसम्बद्धं शुभाशुभकर्म विनाशयति । ततः कर्मक्षयात् कृत्स्न
-टीकार्थ. जैसे रज (धूल) से लिप्त हुइ पक्षिणी, शरीर में लगी हुई रज को शरीर कॅपाकर हटादेती है, इसी प्रकार भव्य जीव, उग्र, उग्रत्तर और उग्रतम अनशन आदितप करने वाला, तपस्वी 'किसी भी प्राणी का घात मत करो' ऐसा उपदेश करने वाला अहिसाव्रती साधु कर्मों का क्षय करता है। ।, यहां ' उपधानवान् ' और 'तपस्वी' इन दोनों विशेषणों के द्वारा तप का कथन करके यह प्रकट किया गया है कि अनगार तपः प्रधान होते हैं। जैसे पक्षी शरीर में लगी हुई रज को शरीर कॅपा कर हटा देता है, उसी प्रकार मोक्षाभिलापी मुनि अनशन आदि तप के द्वारा अपनी आत्मा के साथ वंधे हुए कर्मों का क्षय करता है। तत्पश्चात् कर्मक्षय से समस्त कर्मों के
- - ૨૫ જેવી રીતે શરીર પર લાગેલી રજથી લિપ્ત થયેલી પક્ષિણી, પિતાની આંખને ફફGડાવીને તથા શરીરને કપાવીને તે રજને દૂર કરી નાખે છે, એજ પ્રમાણે ભવ્ય જીવ ઉગ્ર ઉતર અને ઉગ્રતમ અનશન આદિ તપ કરનાર તપવી, કેઈ પણ જીવની હિંસા ન કરો” “મા હણો! મા હણો ” એવો ઉપદેશ આપનાર અહિસાવ્રત ધારી સાધુ પણ કર્મોનો ક્ષય કરે છે
અહી “ઉપધાનવાન” અને “તપસ્વી' આ બે વિશેષણોને પ્રયોગ કરીને સૂત્રકારે એ વાત પ્રકટ કરી છે કે અણગાર તપ પ્રધાન હોય છે જેવી રીતે પક્ષી પિતાના શરીર કપાવીને શરીર પર લાગેલી રજ દૂર કરી નાખે છે, એજ પ્રમાણે મોક્ષાભિલાષી મુનિ અનશન આદિ તપ દ્વારા પિતાના આત્માની સાથે બદ્ધ થયેલા કર્મોનો ક્ષય કરે છે. ત્યાર
