________________
आचारचिन्तामणि -टीका अध्य. १ उ. ४ सू. १ अग्निकायसिद्धिः
लक्षणद्वारम् --
ननु तेजस्कायजीवाः सन्तीत्यत्र किं मानम् ? उच्यते-अङ्गारादयो जीवशरीराणि, छेयत्वाद्, दृश्यत्वाद्, करचरणादिसमुदायवत् ।
अङ्गारादीनां प्रकाशपरिणामः आत्मपयोगाविर्भूतः शरीरस्थत्वात्, खद्योतदेह परिणामवत् । यथा - रजन्यादौ विशिष्टकाले प्राणिविशेषस्य खद्योतस्य defoणामो जीवयोगविशेषाद भवति, एवमङ्गारादीनामपि प्रकाशपरिणामः । यद्वा-अङ्गारादीनामृष्मा आत्मसंप्रयोगपूर्वकः, शरीरस्थत्वात्, ज्वरोप्मवत् ।
५४१
लक्षणद्वार
शङ्का -- तेजस्काय के जीवों के अस्तित्व में क्या प्रमाण है ?
समाधान --- अंगार आदि, जीव के शरीर हैं, क्यों कि वह छेध हैं, भेव हैं और car हैं, जैसे हाथ-पैर आदि का समूह ।
अथवा --- अंगार आदि की प्रकाशरूप पर्याय, आत्मा के प्रयोग से उत्पन्न हुई है; क्यों कि वह शरीर में स्थित है, जैसे-जुगनू के शरीर को पर्याय, जैसे रात्रि वगैरह खास समय में जुगनू नामका प्राणी का शरीरपरिणाम ( चमकना) जीव के प्रयोग से प्रकट होता है, उसी प्रकार अंगार आदि का प्रकाशरूप परिणाम भी आत्मा के व्यापार से ही उत्पन्न होता है ।
अथवा -- अंगार आदि की गर्मी आत्मा के व्यापार से उत्पन्न होती है, क्यों कि वह शरीर में है, जैसे ज्वर की गर्मी ज्वर की गर्मी जीव से युक्त शरीर में ही उत्पन्न होती है, લક્ષણકાર
શકા તેજસ્કાયના જીવેાના અસ્તિત્વ (હાવાપણા)માં શું પ્રમાણ છે? સમાધાન—અગાર આદિ જીવનાં શરીર છે. કેમકે તે છેદ્ય છે, લેવ છે, અને दृश्य छे. नेम हाथ, पण माहिती समूह.
અથવા-અંગાર આદિની પ્રકાશરૂપ પર્યાય આત્માના પ્રયોગથી ઉત્પન્ન થઈ छे; डारबुडे ते शरीरमां स्थित है. देवी रीते-भुगनू (यागियो नामना आली ना શરીરની પર્યાય, જેમ રાત્રી વગેરે ખાસ સમયમાં જીગનૢ (આગીઓ) નામક પ્રાણીના શારીર-પરિણામ (ચમકલું) જીવના પ્રયોગથી પ્રગટ થાય છે. તે પ્રમાણે અંગાર આદિના પ્રકાશરૂપ પરિણામ પણ આત્માના વ્યાપારથીજ ઉત્પન્ન થાય છે.
અથવા~~અંગાર આદિની ગરમી આત્માના વ્યાપારથી ઉત્પન્ન થાય છે. કારણકે તે શરીરમાં છે. જેમકે વરતાવની ગરમી, જવર્તાવની ગરમી જીવથી યુક્ત શરીરમાંજ
