________________
आचारायंत्रे तैलस्निग्धे घटादौ संश्लिष्टानि भवन्ति, तथा रागद्वेपरूपतैलस्निग्धमलिनात्मप्रदेशेषु कर्मवर्गणायोग्यपुद्गलाः स्वफीयोपादानशल्या ज्ञानावरणीयादिकर्मरूपामवस्थां प्राप्य संश्लिष्टा मवन्ति । ।
परमाणुरूपा द्विपदेशिप्रभृतिरकन्धरूपाच पुद्गला औदारिक क्रिया-ऽऽहारक-तेजस-भाषा-श्वासोच्छास-मनः-कार्मण-भेदादप्टविधाः। तत्र कर्मवर्गणापुद्गला अपि समस्तलोकं व्याप्य वर्तन्ते, यत्र संसारिणां शरीराणि सन्ति, तत्रापि तद्वहिश्वापि सर्वत्र ते वर्तन्ते, तत्र कर्मयोग्यपुद्गला आत्मना परिगृहीताः कर्मरूपेण परिणता भवन्ति ।
रागद्वेपपरिणत्याऽऽद्रीकृतस्यात्मनो मनोवाक्कायरूपकरणसाहाय्येन उसीप्रकार राग-द्वेषरूपी तेल से चिकने मलिन आत्मप्रदेशो में, · फर्मवर्गणा के योग्य . पुद्गल, अपनी-अपनी उपादानशक्ति से ज्ञानावरण आदि कर्म-रूप अवस्था को प्राप्त कर के चिपक जाते हैं।
परमाणुरूप और द्विप्रदेशी वगैरह स्कन्धरूप पुद्गल औदारिक, वैक्रिय, आहारक, तैजस, भाषा, श्वासोच्छ्वास, मन और कार्मण के भेद से आठ प्रकार के होते हैं । इन में से कार्मणवर्गणा के पुद्गल भी सम्पूर्ण लोक में व्याप्त हैं। जहां संसारी जीवों के शरीर हैं, वहां भी हैं, और बाहर भी सर्वत्र हैं। ये कर्मयोग्य पुद्गल आत्माद्वारा जब ग्रहण किये जाते हैं तब कर्मरूप में परिणत हो जाते हैं।
राग-द्वेपरूप परिणति से युक्त आत्मा का, मन, वचन, काय, की सहायता से ટી જાય છે, તે પ્રમાણે રાગ-દ્વેષ રૂપી તેલથી ચિકણું અને મલિન આત્મપ્રદેશમાં કમવર્ગણગ્ય પુદ્ગલ પિત-પિતાની ઉપાદાનશક્તિથી જ્ઞાનાવરણ આદિ કર્મ—રૂપ અવસ્થા પ્રાપ્ત કરીને ચૂંટી જાય છે.
પરમાણુરૂપ અને દ્વિ-પ્રદેશી વગેરે સ્કંધરૂપ પુદ્ગલ દારિક, વૈક્રિય, આહારક. તૈજસ, ભાષા, શ્વાસ, મન અને કામણના ભેદથી આઠ પ્રકારના હોય છે. તેમાંથી કામgવગણાના પુદ્ગલ પણ સંપૂર્ણ લોકમાં વ્યાપ્ત છે. જ્યાં સંસારી જીનાં શરીર છે ત્યાં પણ છે અને બહાર સર્વત્ર પણ છે. તે કાગ્ય પુગલ આત્માદ્વારા ત્યારે ગ્રહણ કરવામાં આવે છે ત્યારે તે કર્મરૂપમાં પરિણત થઈ જાય છે.
રાગ-રૂપ પરિતિયુક્ત આત્માની મન, વચન અને કાયાની સહાયતાથી
