Page Text
________________
દર્શ રાજાના આદેશો કહેવાય છે. એ આદેશોના લેખ અશોકરાયના -
જ્યાભિષેક પછી તેરથી પંદર વર્ષની અંદર કોતરાવેલા છે. સ્તંભો પરના લેખો ર૭ થી ૨૮ માં વર્ષમાં કોતરાવેલા છે. લેખો અશકને કોતરાવેલા હોવા છતાં, તેમાં એક એવું નામ કોઈ પણ લેખમાં નથી. તેઓમાં “રેવાનાં ત્રિય વિથ ' એવું રાજાનું નામ છે. પ્રિયદશી રાજા કહે? એવો પ્રશ્ન પ્રથમ ઉત્પન્ન થયો હતો, અને તેનો નિકાલ કેટલેક વર્ષે સિંહલદીપને ૌદ્ધ પુરતોના અભ્યાસ પછી થયો હતો. સિંહલદીપના દ્ધ પંડિતોની પાસે શ્રાદ્ધધર્મની ભાષા, કે જેને પાલીપા કહેવામાં આવે છે, તેને અભ્યાસ કરતાં મસ્તર ચાર્લ્સ ટરનર નામના એક સરકારી અમલદારને દ્ધધર્મના સાહિત્યના બે મોટા ગ્રથો, કે જેને મહાવીશ અને દીપાવશે કહેવામાં આવે છે તે મળી આવ્યા હતા; અને તે ગ્રથોને વાંચતાં તેમાંથી સમજાયું કે, અશેકરાયે બદ્ધધર્મને મોટો રમાશ્રય આપે હતા, એટલું જ નહીં, પરંતુ તેણે કેટલીક આજ્ઞાઓ પિતાના દેશની સરહદ ઉપરના અચલ ખડકો ઉપર કોતરાવી મૂકી છે. એ શિલાલેખો સંબધિ તેમાં જે વદિ ક્રમનો હેવાલ આપે. હા છે, તે ઉપરથી ટરનર સાહેબે પ્રથમ અશોકનો ઈતિહાસ તૈયાર કર્યો હતો.
આપણી તરફ મીતર જે પ્રીસેપ સાહેબ પતો ઉપરના લેખમાં શું છે? તે બેસાડવા મથતો હતો; એટલામાં તેને એક દાનપત્ર મળી આવ્યું; અને તેમાના અકેક અકેક અક્ષરે બેસાડતાં પાલી ભાષાના અક્ષરો મળ્યા; અને તે લે છે ઘણું ઉકેલી તેના અર્થો જાહેર કર્યા. ભાષાતુલના શાસ્ત્રને આધારે તેમણે અસંત શ્રમ લઈ પાલી ભાષાના અક્ષરો બેસાડ્યા; તે હકીકતનો અત્રે પ્રસંગ ન હોવાથી લંબાણ ન કરતાં આપણે માત્ર એટલું જ જણાવીશું કે, ઘણા શ્રમ પછી તેમણે પાલી ભાષાના અક્ષરો બેસાડ્યા; અને અશોકના લેખો વાંચી, છાપી જાહેર કર્યા. તે ઉપરથી મીસ્તર ટર્નરે પિતાને મળેલા લેખે એકવાયતા કરી જાહેર કર્યું હતું કે, શિલાલેખો માં જેને પ્રિયદર્શી કહેલ છે, તે અશોકરાજા છે; આ સંબંધમાં કેટલાંક વર્ષો સુધિ વિવાદ ચાલ્યો હતો; અને તે બાબતને છેવટનો તોડ દીપવંશના લેખથી આવ્યો હતો કારણ કે તેમાં સ્પષ્ટ રીતે લખેલું છે કે, અકરાય તેજ પ્રિયદર્શી છે, અને તેણે જ લેખો કોતરાવેલા છે.
અશેકરાના શિલાલેખોના બે વિભાગો પાડવામાં આવ્યા છે; એક પહેલા કાળને અને બીજો ઉત્તર વયને. પહેલા વર્ગમાં પાંચ લે છે; પડેલો
Aho ! Shrutgyanam
| SR No. | 009123 |
| Book Title | Jain Dharm no Prachin Itihas Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal Hansraj |
| Publisher | Shravak Hiralal Hansraj |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |