Premgeeta Anuwad

SR No.: 008641
Original Sutra Author: N/A
Author: Buddhisagar
Publisher: Buddhisagarsuri Jain Gyanmandir
Publication Year: 1951
Total Pages: 277
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Society
File Size: 18 MB

Page 189

૧૯૦
પ્રેમગીતા
તાએ સમજવી અને દેવગુરૂની પૂજા ભકિત, દયા, તપ, જપ, સ્વાધ્યાય રૂપ ધર્માનુષ્ઠાનમાં પ્રેમની પ્રવૃત્તિઓ ગૌણ ભાવથી હાય છે. ૩૫૫ા
मिश्रबुद्धिर्भवेद् यत्र, ब्रह्मज्ञानं न जायते ।
तथापि जैनशास्त्राणां, स्वाध्यायादिप्रवृत्तयः ॥ ३५६ ॥
અથ :—જ્યાં પ્રેમયેગીમાં મિશ્રભાવની બુદ્ધિ હૈાય ત્યાં સત્ય બ્રહ્મજ્ઞાન નથીજ સંભવતું. તે પણુ જૈનાદિશાસ્ત્રોના અધ્યયન અને સ્વાધ્યાય વિગેરે પ્રવૃત્તિએ હોયજ છે.
ારૂપા
વિવેચન:——આ ભૂમિકામાં શાસ્ત્રોના અભ્યાસ અને મનન હોવા છતાં, તેવી પ્રવૃત્તિ પણ હાવા છતાં, ત્રીજી ભૂમિકામાં વર્તતા પ્રેમયેગી બ્રહ્મજ્ઞાન આત્મત્વના ભાવને નથીજ પામતે. ૫૩પ૬॥
लग्नादि सर्वसम्बन्धा, भवन्ति स्वार्थ मिश्रिताः । नो पारमार्थिकी बुद्धि - रेकैव तत्र विद्यते ॥ ३५७॥
અ:—લગ્ન આદિ સર્વ પ્રેમ સંબંધો સ્વાર્થ થી મિશ્રિત હાય છે. પણ પારમાર્થિક ભાવે વતી એક પણ બુદ્ધિ આ ભૂમિકામાં પ્રાય: હોતી નથી. ગા૩પા
વિવેચનઃ——પ્રથમની એ ભૂમિ કરતાં આ ત્રીજી ભૂમિમાં પ્રેમની વિશેષ શુદ્ધતા હાય છે. તાપણુ ત્યાં જે જે પ્રેમીઓમાં મિત્ર સખંધા થાય, સગાવહાલાના સમંધા થાય છે, પુરૂષોના આખી જીંદગીના એકબીજાના એકાંગભાવે લગ્નાદિ સંબધો થાય છે તેમાં પણ પાંચ ઇંદ્રિયાના વિષયભોગની અનુકુળતા આપનારા પ્રત્યે પ્રેમ અને વિરોધ ભાવવાળા માટે શત્રુ ભાવ થાય છે. એટલે તે પ્રેમમાં પણ દ્રાદિકના અ` લાભ થાય તેવી સ્વામય ભાવનાવાલા પ્રેમ સંભવે છે પણ પારમાર્થિક શુદ્ધબુદ્ધિવાળા પ્રેમસંબંધ નથી હોતા. આ ભૂમિકાવાળા જીવનાં ધર્મક્રિયા અનુષ્ઠાના પણ પુદ્ગલ ભોગની લાલચથી મિશ્ર હોવાથી એક પરમાર્થ ભાવના તે પ્રેમમાં અભાવ આવે છે. તેથી તપ જપ સંયમ, પ્રભુપૂજા, ગુરુભકિત વિગેરે સ્વાપૂર્વક થતાં હોવાથી પારમાર્થિક પ્રેમના લાભ તેઓને નથી મલતા.
તપ કરે, સંયમ ધરેા ગાળા નિજ દેહ,
આત્મ સ્વરૂપ પામ્યા વિના નહિ હાય દુઃખના છેઠ. ॥૧॥
આત્મતત્ત્વની પ્રાપ્તિ સત્યપ્રેમ વિના નથીજ સંભવતી. આમ ત્રીજી ભૂમિકાના પ્રેમના વિચાર કહ્યો ॥૩પળા હવે ચાથી પ્રેમ ભૂમિકાને જણાવે છે.
ચેાથી પ્રેમભૂમિકા,
चतुर्थ्यां भेदबोधेन, प्राकट्यमात्मनः स्फुटम् । जायते सत्यरागस्य, मुख्यता प्रेमयोगिनाम् ||३५८ ||