Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પ્રેમનુ ફળ
વિકસિત થાય છે. એટલે દેવપૂજા, ગુરૂભકિત, સામિ`ક ભકિત, સર્વ સજ્જનાની સત્કારપૂ, સામાન્યજન ઉપર પ્રેમ, દીન દુ:ખીની દયા અને તેઓના ઉદ્ધાર કરવા ભાવના જાગે છે. તપ નિયમ શૌચ વિગેરે ધર્માનુષ્ઠાનમાં પ્રેમ કાંઇક વિશેષભાવે થાય છે. ધર્મ શ્રવણુ કરવાને અને આત્મા પરમાત્મા તથા પુદ્ગલ રૂપ દ્રવ્યેાના વિવેક થાય તેવું જ્ઞાન પણ કાંઈક કાંઈક ત્રીજી ભૂમિકામાં પ્રગટે છે, તેમજ દેહ-શરીર કેંદ્રએ અને તેને અનુકુળ વિષયભાગા, યશેાવાદ, કીર્તિ તેમજ દ્રવ્યમય હીરારત્ન, માણિકય, સુવણું, રૂપું વિગેરે ઉપર : અગૌણ-મૂખ્યભાવે પ્રેમ હોય છે. સંસારના ધર્મ, અર્થ, કામ વિગેરે મધ્યમભાવે સેવાય છે. પ્રેમીઓ પ્રત્યે ધર્મિ`ઓ પ્રત્યે પણ મધ્યમભાવે પ્રેમ હોય છે, એટલે આ ભૂમિકામાં ધર્મોમાં ગૌણુતા મય પ્રેમ હાય છે અને વિષય પ્રવૃત્તિમાં પ્રાયઃ મુખ્યતા રહે છે. ૫ ૩૫૩ ૫ मुख्यभावेन देहस्य, भोगसौख्यप्रवृत्तयः ।
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आत्मनो जडवस्तूनां, सुखे मिश्रप्रवृत्तयः || ३५४ ॥
અથઃ—મુખ્યતાએ દેહના સુખ અર્થે ભેગસુખની પ્રાપ્તિ માટે જીવાને તે પ્રવૃત્તિએમાં પ્રેમ હોય છે. ત્યારે આત્માના તથા જડવસ્તુઓના સુખ અથે મિશ્રભાવવાળી પ્રવૃત્તિ હાય છે. ૫૩૫૪ા
प्रकृतीनां बलेनैव, यत्र बाह्यप्रवृत्तयः ।
देबादिषु भवेत्प्रेम, गौणभावेन रागिणाम् ॥ ३५५॥
૧૮૯
વિવેચનઃ—ત્રીજી પ્રેમ ભૂમિકામાં જીવાત્માએને પ્રેમની પ્રવૃત્તિઓ પૂર્ણ શુદ્ધ નથી જ હાતી પણ કાંઈક શુદ્ધ કાંઇક અશુદ્ધ એમ મિશ્રભાવવાળી હોય છે, એટલે મુખ્યરીતે તે ત્રીજી ભૂમિકાવાલા પ્રેમીઓ દેહ-શરીરના સુખભાવના અધ્યવસાયથી યુક્ત ઈ ંદ્રિયાના વિષયાને અનુકુલ થતાં ભાગોમાં પ્રેમવાળા હોવાથી તેવા વિષયાની પ્રાપ્તિ અર્થે દેવપૂજા, શુરૂ ભક્તિ, સાધર્મિક વાત્સલ્ય, તપ જપ સામાયિક પૌષધ વિગેરે ધર્માનુષ્ઠાન કરે છે. તે પણ મુખ્યધ્યેય શરીરના પુદ્ગલરૂપ જડ વસ્તુના ભાગ સિદ્ધિ માટે પ્રાયઃ હોય છે. તેમ છતાં મેાક્ષમાર્ગ ઉપર આવવાના કાંઇક મનારથા પણ રચાય છે, તે પ્રાયઃ ગૌણુતાવાલા હાય છે. આત્મસુખ માટે તેઓની મિશ્ર પ્રવૃત્તિ હોય છે. એટલે તેમના પ્રેમ વિષયામાં મુખ્યતાએ રહે છે. અને ગૌણુતાએ ધર્માનુષ્ઠાનમાં રહે છે તેમ સમજવુ. રપ૪ા
For Private And Personal Use Only
અઃ—જ્યાં બહારની પ્રવૃત્તિએ સર્વ પ્રવૃતિના ખળવડેજ થતી હાય ત્થા દેવ ગુરૂ ધર્મની પ્રવૃત્તિઓ ઉપર પ્રેમ ગૌણુ ભાવથીજ હોય છે. તેમજ બાહ્યપ્રેમી રાગીઓને ધ પ્રેમ ગૌણુ હોય છે. ૩પપા
વિવેચનઃ ત્રીજી પ્રેમયોગની ભૂમિકામાં આવેલા જે પ્રેમીજના હાય તેને બાહ્ય ભાવની પ્રવૃત્તિઓ એટલે પુદ્ગલના અનુકુલ ભાગોમાં મુખ્યભાવે પ્રેમ હાવાથી તેવા સાધના આપનારા રાજા શ્રી આદિ ઉપર ભાવની મુખ્યતા હાવાથી પ્રેમની પ્રવૃત્તિ પણ ત્યાં મુખ્ય
| SR No. | 008641 |
| Book Title | Premgeeta Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Buddhisagar |
| Publisher | Buddhisagarsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 277 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Society |
| File Size | 18 MB |