________________
સમવસરણ
૨૧૭
૨, મેરગિરિ :
ગળાકારમાં ઉજાણીનાં વને, પર્વત અને ગુફાની આકૃત કરે છે. તે પર ચુલિકા પીઠ પર પ્રભુને બેસાડીને તે પર દેવો અભિષેક કરે છે. ગુલિકાની ટોચ પર શાશ્વત જૈન ચિત્ય હોય છે. ૩. અષ્ટાપદ :
પ્રથમ તીર્થકર ઋષભદેવના નિર્વાણ બાદ અગ્નિસંસ્કાર અષ્ટાપદ પર્વત ઉપર કર્યો. ત્યાં તેમના પુત્ર ભરત ચક્રવતી એ સિંહનિષદ્યા નામે પ્રાસાદની રચના વર્ધકી રન (સ્થપતિ) પાસે કરાવી. આઠ પગથિયાં પર મણિ પીઠિકા કરાવી. તે પર પૂર્વમાં બે, દક્ષિણુમાં ચાર, પશ્ચિમે આઠ અને ઉત્તરે દશ એમ ૨૪ તીર્થકરની પ્રતિમાઓ પધરાવવી. આવું અષ્ટાપદનું સ્વરૂપ કહેલું છે. ૪. નંદીશ્વર દ્વીપ -
નંદીશ્વર દ્વપમાં બાવન ફૂટના પર્વત છે. પ્રત્યેક ફૂટ પર ચારમુખનાં ચાર દ્વારવાળાં ચૈત્ય છે. ચારે દિશામાં ચાર અંજનગિરિ છે. તેની કરતાં તેર તેરની સંખ્યામાં ચારે બાજુ પર્વતે
છે. તે પ્રત્યેક પર ચામુખની ચચ્ચાર પ્રતિમાઓ સ્થાપેલી હોય છે. કુલ ૧૩ ૪ ૪ = પર • આ બાવન ફુટ પર ચાર ચાર પ્રતિમાઓ મળી કુલ ૨૦૮ પ્રતિમાઓ અને મધ્યમાં મેરૂ પર ચાર શાશ્વત જન મળી કુલ ૨૧૨ બિંબની સ્થાપના થાય.
શાસ્ત્રોમાં એકેકગિરિચૈત્યમાં ૧૨૪ બિંબ પધરાવવાનું કહેલું છે. તેવા બાવન (પર) ગિરિ પર ૧૨૪૪૫૨=૪૪૮ કુલ છ હજાર ચારસે અડતાલીસ બિંબ નંદીશ્વરદ્ધપમાં કહેલાં છે.
શાશ્વત જીનમાં ચાર, (૧) રાષભાનન, (૨) ચંદ્રાનન, (૩) વારિષણ, (૪) વર્ધમાન એ ચાર મુખ્ય ગણાય છે. જનની જોડશ વિદ્યાદેવીએ : – ૧. હિણી
૯. ગૌરી, ૨. પ્રજ્ઞપ્તિ
૧૦. ગાંધારી ૩. ઉજશંખલા
૧૧. મહાજવાલા ૪. વાંકુશી
૧૨. માનવી ૫. અપ્રતિચક્રા
૧૩, રેડ્યા ૬. પુરૂષદત્તા
૧૪. અચ્છતા ૭. કાલી
૧૫. માનસી ૮. મહાકાલી
૧૬. મહામાનસી વા. ૨૮
