________________
૧૮૮
વાસ્તુનિઘંટું ૧૨ મઠ વિહાર--
વિદ્યાસ્થાન અને સંત ભિક્ષુનું સ્થાન બ્રહ્મચારી વિદ્યાર્થીઓનું અધ્યયન, આવાસ સ્થાન આચાર્યાદિના સ્થાને, ચિંતન, ભજન સવ દર્શન, અભ્યાસ સ્થાન, ખાદ્ય અને પિય પૂર્ણ પ્રબંધ યુક્ત સર્વવિઘા નગરી, આશ્રમનગર, મઠસ્થાન દા.ત. નાલંદા, તક્ષશિલા તથા સારનાથ શિલ્પરન્તા કર્તા શ્રીકુમાર તેને પ્રાકાર અને રક્ષાબંધ સાથેનું વિદ્યા આશ્રમનું નગર મઠ.
કામિકા ગામમાં ૧૫ અને માનસાર તેમજ મમતમમાં આઠ આઠ નગરના નામ આપેલા છે. તેમના ૧૫ નામ નીચે પ્રમાણે છે.
(૧) દંડક (ર) સર્વતે ભદ્ર (3) નવાવર્ત (૪) પદ્મ-પક (૫) સ્વસ્તિક (૬) પ્રસ્તાર (૭) કામુંક (૮) ચતુર્ભુજ (૯) પ્રકિર્ણક (૧૦) પરાગ (૧૧) શ્રી પ્રતિષ્ઠ (૧૨) સંપન્કર (૧૩) કુંભક (૧૪) શ્રીવત્સ (૧૫) વૈદિક
કામિકા શમનાં ઉપરક્ત પંદરનામ પ્રભેટે આપેલા છે તેના આકાર પદ વિન્યાસ, માર્ગ દેવાયતન દ્વાર, ગોપુર, પ્રાકાર, પરિખ, વસતી, અને જળાશયને ભેદે કરીને સ્વરૂપ નામે આપેલા છે. નગર વિધાન અંગે અપરાજિત-સૂત્રસંતાન સિગ્રન્થ મહારાજાધિરાજ પુર નિવેશ૧ ૩ નગર ની રચના કુવામાં કરવી તેને કાટખૂણે સર્વજના કરવી.
છે. ભૂમિ પરીક્ષા (ત વધારવ થs) % સોનિશ્ચમ્માહ સમાળા પુરના વિવિધ માન૧. સોળ હજાર હાથ વિસ્તારનું જેકમાનપુર ૨. આઠ હજાર હાથ વિસ્તારનું માધ્યમમાનપુર ૩. ચાર હજાર હાથ વિરારનું કનિષ્ટમાનપુર
એમ પુરના વિવિધમા માન જાણવા. માગે૧. નગરને લ્હી ૧૭ મિટા માર્ગ જમાર્ગ કરવા આઠ આડા રાજમાર્ગ બાર હાથ
પહેલા કરવા. ૨. એક ત્રણ કે પાંચ પદના અંતરે પ્રસિદ્ધ રાજમાર્ગ છે કે નવપંથ માર્ગ કરવા. ૩. તેના અનુવંશ (આડા) યાન માર્ગ કરવા. પુરના અંતે ઘટામાર્ગ કરે.
