________________
શમ
અને મીએ યાગમાગી ય. નૈતિષના ભેદ્યમાં આવતુ સ્વરથાન અ આ ઇ ઈ ઈત્યાદિ અક્ષરા ઉપર રચાએલું છે. અને આના માટે સમરસાર નરપતિ જયચર્યા આદિ શ્રથા છે. મીન્ત ભેદમાં યેગશાસ્ત્રની રીતિ મુજમ ચાલતા શ્વાસશ્વાસના ભેદ ઉપરથી અમુક પ્રકારો દર્શાવેલા છે. આને સ્વરાય કહે છે. આને માટે શિવસ્વરાય માદિ ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ છે.
ગ્રંથકાર અહીં નાડિકાસ્વર ( શ્વાસેાશ્વાસ ) ઉપર વિવેચન
કરે છે.
નરપતિ જયચર્યોંમાં આ વિષયનું વર્ણન કરતાં જણાવ્યું
છે.
અથાન્યત્સ પ્રવક્ષ્યામિ શરીરસ્થ' સ્વરોદયમ્ । હુંસચારસ્વરુપેણુ ચેન જ્ઞાન ત્રિકાલજમ્ ॥l કુંડલિની મહાશક્તિર્નાલિસ્થાહિસ્વરુપિણી તતા કથા ગા નાડચો દશ ચાધાગતાસ્તત: પ્રા * ફ્રે ત્રિયં ગતે નાડચો ચતુવતિ સંખ્યયા । કુણ્ડલિન્યા મહાશતે; મૂલમાર્ગો ભવચમી !કા તેભ્યઃ સૂક્ષ્મમુખા નાડચ: શરીરસ્થાતિપાષિકા: થતાનિ સમ જાયતે સમૉત્તરાણિ સખ્યયા ગાગા પ્રધાના દેશ નાડચસ્તુ દશ વાયુ પ્રવાહિકા દ નામાનિ નાહિકાનાં ચ વાતાનાં ચ વઠ્ઠામ્યહમ ્ ॥પી ઈંડા પિંગલા સુષુમ્ના ગાંધારી હસ્તિિિહ્નકા । પૂષા યશા ચ વ્યૂષા ચ કુ: ખિનિકા તયા ॥૬॥ પ્રાર્થેાડપાન: સમાનશ્ચ ઉદાના વ્યાન એવ ચ । નાગ: કૂર્મ: કુચૈવ દેવદત્તો ધનજય: ઘા પ્રકટા વાયુસચારા લક્ષ્યતે વેદમયતઃ । ઈંડા પિ’ગલા સુષુમ્નાભિનોંડીલિસ્તિસૃભિખ્ખુ ધૈ: ઘટા ઈંડાનાડી સ્થિતપજ્યું: પિંગલા ભાનુવાહિની સષુમ્ના શંભુપેલું શહેર સ્વરૂપઃ | ૯ |
