________________
એક પરમાણુ
અન્ય પરમાણુ ૧ અંશ ચીકાશ અથવા લખાશ
બંધ ન થાય. ૨ અંશ ચીકાશ અથવા લખાશ ) બંધ થાય (૪ અંશ ચીકાશ અથવા લખાશ. ૩ અંશ ચીકાશ અથવા લખાશ 8 છે. ૧૫ અંશ ચીકાશ અથવા લખાશ ૫૦૧ અંશ ચીકાશ અથવા લુખાશ ) (૫૦૩ અંશ ચીકાશ અથવા લખાશ પરિણમ્ય
પરિણામિક ૨ અંશ ચીકાશ અથવા લુખાશ
૪ અંશ ચીકાશ
૪ અંશ ચીકાશ. ૧૦૩ અંશ ચીકાશ અથવા લખાશ
૧૦૫ અંશ લુખાશ
૧૦૫ અંશ લુખાશ સ્કંધ થતાં ઉપરોક્ત ફેરફાર થાય છે.
- ગાથા - ૧૬૭
લોકના પ્રદેશો અસંખ્ય છે. પરમાણુઓ અનંતાનંત
છે. તેથી લો કાકાશના દરેક પ્રદેશે એ કથી સ્કંધો પ્રદેશયાદિયુત, સ્થૂલ-સૂક્ષ્મ ને સાકાર છે,
અધિક પરમાણુઓએ અવગાહનમાં રહેવું ફરજીયાત તે પૃથ્વી-વાયુ-તેજ-જળ પરિણામથી નિજ થાય છે. ૧૬૭. છે. તે અવગાહનની વિશિષ્ટતા સમજવા માટે દ્વિપ્રદેશાદિક સ્કંધો (બે થી માંડીને અનંત દૃષ્ટાંત લઈએ. બરફ, પાણી અને વરાળ, ત્રણેય પ્રદેશવાળા કંધો) કે જેઓ સૂક્ષ્મ અથવા બાદર કેટલી જગ્યા રોકે છે તેનો વિચાર કરવાથી આ હોય છે અને સંસ્થાનો (આકારો) સહિત હોય સ્પષ્ટ સમજાય જાય તેમ છે. ધન એવા બરફમાં છે. તેઓ પૃથ્વી, જળ, તેજ અને વાયુરૂપ પોતાના • એટલા જ પરમાણુઓ ઓછા ક્ષેત્રમાં રહેલા છે. પરિણામોથી થાય છે.
કે તેથી તે સ્થૂળરૂપે ખ્યાલમાં આવે છે. તેની
: જ્યારે વરાળ થાય છે ત્યારે તે ઘણા ભાગમાં પુદગલ પરમાણુઓથી થતી જાદી જુદી • ફેલાય જાય છે. અર્થાત્ પરમાણુઓ છૂટા પડી રચનાઓ એ પુદ્ગલનું સ્વતંત્ર કાર્ય છે એમ * જાય છે. વરાળમાંથી પાછું પાણી અને બરક થાય દર્શાવવામાં આવે છે. સૌ પ્રથમ સ્કંધના સૂક્ષ્મ : છે. વરાળ સૂક્ષ્મ છે. બરફ સ્થળ છે. અને બાદર (ધૂળ) એવા બે ભેદ કઈ રીતે પડે છે : તે સમજાવે છે. આ રીતે આપણા માટે તદ્દન નવી : સ્કંધના આકારનો વિચાર કરીએ ત્યારે તેની લાગે છે. અહીં તેને પરમાણુની વિશિષ્ટ અવગાહન : વિશિષ્ટ આકાર ધારણ કરવાની શક્તિ યાદ કરવી શક્તિ અનુસાર આ થાય છે એમ કહેવામાં આવ્યું - જોઈએ. વાદળોના અનેક આકારો થતાં જોવા મળે છે. અહીં આકાશ દ્રવ્યની વાત નથી. અહીં તો . છે. વળી અગ્નિ બળવા લાયક પદાર્થના આકારે જોવા આકાશ બધાને અવગાહન આપવા તૈયાર છે ત્યારે ... મળે છે. આ રીતે સ્કંધો સૂક્ષ્મ-ધૂળરૂપે તથા અનેક પરમાણુઓ કેવી રીતે અવગાહન લે છે તે વાત છે. * આકારોરૂપે થતા જોવા મળે છે. ૧૯૦
શેયતત્ત્વ - પ્રજ્ઞાપન
