________________
વાત હોય કે પછી સાધ્વીજીને વંદન કરવાની વાત... આજેય મહિલાઓની જે વિષમ પરિસ્થિતિ જોવા મળે છે તે સંદર્ભે અને સ્ત્રી-પુરુષની સમાનતાની દષ્ટિએ તે કેટલી બધી સુસંગત છે ! વાલ્મીકિ-સમાજના લોકો છાણિયા ઘઉં ખાવાની મજબૂરીમાંથી મુક્ત થયા એ સારું થયું, એકલદોલક કિસ્સામાં તે વર્ગના લોકો શિક્ષક કે રસોયા થાય તે સારું છે... પરંતુ કષ્ટમુક્તિના સંકલ્પો છતાં તેમનું માનવીય પુનઃસ્થાપન બાકી છે તે વાત સાંભરી આવે છે. એટલે એ બેઠી ક્રાંતિ આગળ ધપાવવાની આજેય જરૂર છે. બગડનો શુદ્ધિપ્રયોગ, ડાંગરનો નૈતિક ભાવ સ્વૈચ્છિક ધોરણે ખેડૂતો નક્કી કરે, ખેડૂતોના સવાલો, કુદરતી આપત્તિ કે વિકાસકાર્યો માટે લેવાતું દાન, આજેય જોવા મળતું ન્યાયનું નાટક, શાંતિસેનાની જરૂર, વિસ્થાપિતોના રોટલાનું સાધન એવી જમીનો ન ઝૂંટવાય વગેરે બાબતોમાંથી આજની પરિસ્થિતિનો સામનો કરવાની ગુરુચાવી પ્રાપ્ત થાય છે. આજે જે રીતે ધર્મના નામે સમાજને વહેરવામાં - વહેંચવામાં આવી રહ્યો છે, તે સંજોગોમાં “સાચા સંતે સમાજને કઈ રીતે દોરવણી આપવી ઘટે તેનું ચિત્રણ અહીં જોવા મળે છે. મુનિશ્રી સંતબાલજીએ શતાવધાનીનું બિરુદ છોડી દીધું... અવધાનની શક્તિને ચમત્કાર ગણી લેવાય તેવા અવૈજ્ઞાનિક અભિગમને તેઓએ ન સ્વીકાર્યો તેને આજના ચમત્કારી ગણાતાં સાધુઓ અનુસરશે ? મુનિશ્રી સંતબાલજીએ કહ્યું હતું કે, મારો કોઈ આગવો સંદેશો નથી. જૈન પરંપરાને આધુનિક યુગાનુરૂપ ગાંધીવિચારના અનુસંધાને આગળ ધપાવતા રહેવી એ જ સંદેશો છે.
આ સંદેશો અહીં સુપેરે ઝીલાયો છે. જોકે હજી વધુ સંભારણાં ઉમેરાયાં હોત તો સારું થાત એવી આજે એક ઝંખના પણ જાગે છે. વિશ્વવાત્સલ્યમાં આ લેખમાળા છપાતી હતી ત્યારે જ મેં મુ. શ્રી અંબુભાઈને તેનું પુસ્તિકારૂપે પ્રકાશન કરવા વિનંતી કરી હતી. તે પ્રકાશિત થાય છે તેનો મને અદકેરો આનંદ છે.
- ઈન્દુકુમાર જાની નયા માર્ગ કાર્યાલય, ખેતભવન, ગાંધી આશ્રમની બાજુમાં, અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૨૭.
