________________
બીજમતની ઉત્પત્તિ વિકમ સંવત્ ૧૫૭૦. બીજ નામને માણસ એક ગુનાક નામના વપધરને અજ્ઞાની શિષ્ય હતા; એક વખતે તે મેવાડમાં ગ: અને ત્યાં તેણે પોતાનો એ મત ચલાવ્યો કે, પુનમની પાખી કરવી, તથા પંચમીને દિવસે પાણા પર્વ (સંવ-સરી) કરવી. ત્યાં બીજા સાધુઓનો વિહાર મતી થવાથી લોકો તેના રાગી થયા, અને તેના ઉપદેશ મુજબ ચાલવા લાગ્યા. એવી રીતે આ બીજમતની ઉત્પત્તિ વિક્રમ સં. વત ૧૫૭૦ માં થઇ છે.
પાશ્ચકમતની ઉત્પત્તિ વિકમ સંવત ૧૫૭૨.
પાશ્ચકમતની ઉત્પત્તિ વિક્રમ સંવત ૧પ૭ર માં થયેલી છે; પાશ્ચંદ્ર નામના તપગચ્છની નાગપુરી શાખાના એક ઉપાધ્યાય હતા; તેમને પિતાના ગુરુ સાથે કંઇક તકરાર થંવાથી તેમણે પોતાને એક નવોજ ગષ્ટ સ્થાપવાનો પ્રયત્ન કર્યો : કે જે ગછ પાછળથી તેમના નામથી પાશ્ચંદ્રગચ્છને નામે ઓળખાવા લાગ્યો. તેણે કેટલીક તપગચ્છની અને કેટલીક લુંપકોની ક્રિયાઓ અંગીકાર કરી; તથા વિધિવાર, ચરિતાનુવાદ અને યથાસ્થિત વાદને ઉપદેશ આ. તે પાગવાળાએ નિર્યુક્તિઓ, ભાવ્યો, ચૂર્ણઓ તથા છેદ ગ્રંથને માનતા નથી.
આનંદવિમળસૂરિ વિક્રમ સંવત્ ૧૫૭૫. શ્રીમવિમલસરિની પાટે શ્રી આનંદવિમલસરિ થયા. તેમના સમયમાં જિનપ્રતિમાનું ઉથાપન કરનારા લુંપોનું જોર ઘણું વધવા માંડ્યું, તે જે ભવ્યજનો પર દયાદષ્ટ લાવીને ગુરુની આજ્ઞાથી કેટલાક સંવેગી સાધુઓને સાથે લઈને જગો જગો પર ઉપદેશ દેઈ ઘણા લોકોને તે મુમતરૂપી અંધકારમાંથી તેમણે ઉદ્ધાર કર્યો; તથા ઘણા ધનવાનેને વૈરાગ્ય પમાડી શુદ્ધ દીક્ષાઓ આપી, તેમના સમયમાં તૃણસિંહ નામે એક મહધનવાન શ્રાવક હતો કે જેને બાદશાહે માટે ઇલકાબ તથા બેસવાને પાલખી આપી હતી : તેણે શ્રી આનંદવિમલસરિને વિનંતિ કરી કે, સેર દેશમાં લુપકેનું જોર વધતું જાય છે, માટે અહીં પધારીને ભવ્યજનોને ઉદ્ધાર કરે. ત્યારે આચાર્યજીએ ત્યાં પધારી બાદશાહની સભામાં વાદમાં તે લુંપોને હરાવી તેમને દેશપાર કર્યા. વળી અગાઉ શ્રીસેમપ્રભસર
