________________
૧૧૦
આત્માનુશાસન
ભાવાર્થ હે આત્મ! આત્મબોધને નષ્ટ કરે તેવાં પોતાનાં આચરણો વડે તું ચિરકાળથી દુરાત્મા અર્થાત્ બહિરાત્મા રહ્યો છે. હવે તું આત્માને હિત કરે તેવાં પોતાનાં સમસ્ત આચરણોથી ઉત્તમાત્મા અર્થાત્ અંતરાત્મા થઈ જા, જેથી તું પોતાને પોતા દ્વારા પ્રાપ્ત કરવા યોગ્ય પરમાત્મ અવસ્થાને પામી કેવળજ્ઞાન સ્વરૂપથી યુક્ત, વિષયાદિની અપેક્ષા નહીં કરતાં કેવળ પોતાના આત્માને આશ્રયીને ઉત્પન્ન થતાં આત્મિક સુખનો અનુભવ કરનાર અને પોતાના આત્મા દ્વારા પ્રાપ્ત કરેલા નિજ સહજાત્મસ્વરૂપથી સુશોભિત થઈ સુખી થઈ શકે.
શ્લોક-૧૯૪
अनेन सुचिरं पुरा त्वमिह दासवद्वाहितस्ततोऽनशनसाभिभक्तरसवर्जनादिक्रमैः क्रमेण विलयावधि स्थिरतपोविशेषैरिदं कदर्थय शरीरकं रिपुमिवाद्य हस्तागतम् ॥
—
ચિરકાળ તુજને છે ભમાવ્યો, દાસવત્ શરીરે યદા, અરિ હાથ આવેલો ન પામે નાશ, ત્યાં સુધી તો તદા; અનશન ઊણોદરી આદિ ક્રમથી, રત રહી તપમાં સદા, દઈ કષ્ટ કૃશ કર તેહ, લે અંતે સમાધિસંપદા. ભાવાર્થ – પૂર્વ કાળમાં આ શરીરે તને સંસારમાં ચાર ગતિમાં ચોરાસી લાખ યોનિમાં અનંતથી અનંત વાર પરિભ્રમણ કરાવી ઘણા કાળ સુધી દાસની સમાન રખડાવ્યો છે. માટે આજે હવે એ ઘૃણાયોગ્ય શરીરને, હાથમાં આવેલા શત્રુની માફક, જ્યાં સુધી તે નાશ ન પામે ત્યાં સુધીમાં અનશન, ઊણોદરી, રસપરિત્યાગ, આદિ વિશેષ તપો દ્વારા ક્રમથી કૃશ કર.
શ્લોક-૧૯૫
आदौ तनोर्जननमत्र
हतेन्द्रियाणि
