________________
ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
o
n...noomse Dones........ નાસાગ્રદ્રષ્ટિ જ કેમ?
આંખને પૂર્ણરૂપે બંધ કરવાનું કાર્ય પણ વિકલ્પ વડે થાય છે તથા આંખને પૂર્ણરૂપે ખુલ્લી રાખવાનું કાર્ય પણ વિકલ્પ વડે થાય છે. નિર્વિકલ્પ દશામાં આંખ તરફથી દ્રષ્ટિ જ હટી ગઈ હોવાથી જ્ઞાનીને આંખ ઢીલી પડતા અડધી ખુલ્લી તથા અડધી બંધ રહી જાય છે, તેને નાસાગ્ર દ્રષ્ટિ કહે છે. નાસાગ્ર દ્રષ્ટિનો અર્થ કદાપિ એમ ન સમજવો જોઈએ કે નાક પર દ્રષ્ટિ એકાગ્ર કરીને જ્ઞાની આત્માનું ધ્યાન કરતા હશે. ખરેખર, સમસ્ત પરપદાર્થોથી દ્રષ્ટિ હટે ત્યારે જ આત્માનું નિર્વિકલ્પ ધ્યાન થાય છે.
અજ્ઞાનીની પલક ખુલે છે અને બંધ થાય છે તેથી તે પલકને અસ્થિર પલક કહે છે કારણ કે તેની દ્રષ્ટિ અસ્થિર પદાર્થો પર સ્થિર છે,
જ્યારે ભગવાનની દ્રષ્ટિ નાસાગ્ર હોય છે, ત્રિકાલી સ્થિર આત્મતત્ત્વ પર સ્થિર હોય છે. ભગવાનની દ્રષ્ટિમાં એક માત્ર આત્મા જ છે કે જે સ્થિર અનાદિ-અનંત નિત્ય છે.
શણિક તરફ દ્રષ્ટિ કરતા દ્રષ્ટિમાં શણિકપણું રહે છે અને નિત્ય તરફ દ્રષ્ટિ કરતા દ્રષ્ટિમાં નિત્યપણું પ્રગટે છે. સાર એ છે કે સ્થિર દ્રવ્યના લયે જ સ્થિર પર્યાય પ્રગટ થઈ શકે.
