________________
ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
કોઇ જીવને જુવાનીના ક્ષણિકપણાનું જ્ઞાન થતા સંસાર ભોગવવાની ઇચ્છા થાય છે, તો કોઇ જીવને સંયમ ધારણ કરીને જુવાનીમાં જ મુનિધર્મ પાળવાના ભાવ થાય છે. ખરેખર, પૂર્વે થયેલા અધિકાંશ જ્ઞાનીઓએ યુવાવસ્થામાં જ પ્રાપ્ત શરીરનો સદુપયોગ કરીને આત્માનું હિત કર્યું હતું.
૧૮
સર્વત્ર દ્રષ્ટિની જ પ્રધાનતા છે. પાશ્ચાત્ય સંસ્કૃતિમાં એક કરોડ રૂપિયાનો ચેક પણ લખવામાં આવે તો એમ લખાય છે કે “One crore only” ત્યાં એક કરોડ રૂપિયા પણ “માત્ર” લાગે છે, તેમાં અસંતોષ વૃત્તિ સ્પષ્ટ ઝળકે છે, જ્યારે ભારતીય સંસ્કૃતિમાં ગુજરાતીમાં પાંચ રૂપિયાના ચેકમાં પણ “પાંચ રૂપિયા પુરા” લખાય છે. અહીં પાંચ રૂપિયા પણ “પુરા” જણાય છે. આવી અનેરી સંસ્કૃતિને ત્યાગીને અન્ય સંસ્કૃતિનું અનુકરણ કેવી રીતે કરાય? પરમ પવિત્ર ભારત દેશમાં જન્મ લેવા માટે પણ આ જીવે મહાપુણ્યને ખર્ચ્યા છે. તેથી મનુષ્યભવની એક પળ પણ વ્યર્થમાં ન વેડફાઇ જાય તેનું પળેપળે ધ્યાન રાખવું જોઇએ.
પં. દોલતરામજીએ છઢાળામાં કહ્યું છે કે – ઈમિજાનિ, આલસહાનિ,સાહસઠાનિયøસિખઆદરી; જબલીનરોગ જરા ગઢે, તબલીંઝટિતિનિજ હિત કરો.
એમ જાણીને પ્રમાદ છોડીને પુરૂષાર્થ કરીને આ શિખામણ ગ્રહણ કરો કે જ્યાં સુધી રોગ કે ઘડપણ ન આવે ત્યાં સુધીમાં શીઘ્ર આત્માનું હિત કરી લેવું જોઇએ.
મરણ પથારી પર હોવા છતાં પિતા ઘરની દેખ-રેખ કરવાનું છોડતા નથી. પુત્ર કહે છે કે પિતાજી હવે જમાનો બદલાઇ ગયો છે તેથી ઘરનું ફર્નીચર બદલાવવાની ઇચ્છા છે. તો કહે છે કે નહીં. આ ઘરમાં હું જ્યાં સુધી છું ત્યાં સુધી મારી ઇચ્છાનુસાર જ રહેશે. પુત્રને વિચાર આવે છે કે ક્યારે પિતાજી મરે અને ક્યારે ફર્નીચર બદલાવું? પિતાજીએ પણ ખૂબ જ
