________________
ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
ܘܘ
૫
ક્ષણિક જગત
આહાર ગ્રહણ કર્યા બાદ તેને મળ થકી ત્યાગવો પડે છે, પાણી ગ્રહણ કર્યા બાદ તેને મૂત્ર થકી ત્યાગવું પડે છે, શ્વાસ ગ્રહણ કર્યા બાદ તેને ઉચ્છવાસ થકી ત્યાગવો પડે છે, જે પદાર્થોને અહીં ગ્રહણ કરવામાં આવે છે, તે સમસ્ત પદાર્થોને અહીં જ ત્યાગવા પડે છે.
સમસ્ત પર સંયોગ તથા સંયોગીભાવ ક્ષણિક છે, એક આત્મા જ નિત્ય છે.
ક્ષણિકપણું શોધવા માટે ક્યાંય દૂર જવાની જરૂર નથી. શરીરમાં રહેલું લોહી પ્રતિસમય અંદર-અંદર વહી રહ્યું છે, તે જ તેનું ક્ષણિકપણું છે. તે જ શરીરમાં રહેલો આત્મા નિત્ય છે.
જે લોકો ભાડાના ઘરમાં રહે છે, તેમને જેવો અહેસાસ હોય છે, તેવો અહેસાસ પોતાના ઘરમાં રહેનારા લોકોને પણ થવો જોઇએ. પોતાનું ઘર પણ પોતાનું નથી, ભાડાનું છે. શરીર પણ એક ઘર છે, તે દેહરૂપી ઘર પણ ભાડાનું હોવાથી દેહનું નામ પણ ભાડાનું લાગવું જોઇએ. લોક જગત જે નામથી ઓળખે છે, તે નામ પણ નિત્ય નથી, ક્ષણિક છે, ભાડાનું છે.
પરવસ્તુની વાત તો દૂર, આત્મામાં ઉત્પન્ન થતા રાગાદિ વિકારી ભાવ તથા થાયોપશમિક જ્ઞાન પણ ક્ષણિક છે. જ્યારે પ્રવચન સાંભળીને જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય ત્યારે પણ એ વાત ન ભૂલવી જોઇએ કે આ ક્ષયોપશમ જ્ઞાન પણ ક્ષણિક છે. તેથી તેમાં એકત્વ કરવું યોગ્ય નથી.
અજ્ઞાની ક્ષણિક પર્યાયને નિત્યરૂપે જાણે છે, માને છે તેથી અનંત દુઃખી થાય છે. ખરેખર દ્રવ્યને દ્રવ્યના
