________________
૯૬
ܝܢ
ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
કેવળજ્ઞાનની મહિમા
તત્ત્વનો અભ્યાસ કર્યા બાદ પણ અજ્ઞાની એમ જ વિચાર કરે છે કે હું સર્વજ્ઞ સ્વભાવી છું પણ વર્તમાન પર્યાયમાં પ્રગટ જ્ઞાન ઘણુ અલ્પ છે. તેને એ વાતનો ખેદ થાય છે કે મને ઘણા બધા શાસ્ત્રો યાદ રહેતા નથી. તે એમ વિચારતો નથી કે જો વર્તમાનમાં પ્રગટ અલ્પ જ્ઞાનનો પણ સદુપયોગ કરવામાં આવે તો કેવળજ્ઞાન પ્રગટ થઇ શકે છે. અજ્ઞાની માત્ર એટલો જ વિચાર કરે છે કે એક સફરજનમાં કેટલા બીજ છે? પણ એને એ વિચાર આવતો નથી કે એક બીજમાં કેટલા સફળજન છુપાયેલા છે? પ્રત્યેક બીજમાં સફરજનનું વૃક્ષ થઇને અનેકાનેક સફરજન પકાવવાની શક્તિ છે. એ જ પ્રમાણે અલ્પ થયોપશમજ્ઞાનનો સદુપયોગ કરવાથી કેવળજ્ઞાન પ્રગટ થઇ શકે છે. શ્રુતજ્ઞાનને બીજ તથા કેવળજ્ઞાનને પૂનમ કહેવામાં આવે છે. એક વાર બીજ થતા પૂનમ નિયમથી થાય છે. જ્ઞાનનું બીજ રોપાતા નિયમથી કેવળજ્ઞાનરૂપી વૃક્ષ ઉત્પન્ન થાય છે તથા મોક્ષરૂપી ફળ પણ પ્રાપ્ત થાય છે.
હું સર્વજ્ઞ સ્વભાવી છું, પરંતુ વર્તમાન પર્યાયમાં અલ્પજ્ઞ છું, દ્રવ્ય દ્રષ્ટિએ પરમાત્મા છું, પર્યાય દ્રષ્ટિએ પામર છું, એમ વિચારી કરીને પુરૂષાર્થ ન છોડવો જોઇએ. વર્તમાન અલ્પજ્ઞાનનો સદુપયોગ કરીને કેવળજ્ઞાન પ્રગટ થઈ શકે છે. જેમ કોઇ કરોડપતિ પોતાના ખિસ્સામાં દસ રૂપિયા લઇને બજારમાં નીકળે તથા દસ રૂપિયાના કારણે પોતાને દસ રૂપિયાનો જ માલિક માની લે અને ભંડારમાં પડેલા કરોડો રૂપિયાને દ્રષ્ટિમાં ન લે, તો તેની મૂર્ખતા છે. એ જ પ્રમાણે અજ્ઞાની સ્વભાવ અપેક્ષાએ અંતરમાં કેવળજ્ઞાનની શક્તિનો ભંડાર હોવા છતાં, વર્તમાનમાં પોતાને પ્રગટ અલ્પ ક્ષયોપશમશાનવાળો માને, તો તેને અજ્ઞાનીની મૂર્ખતા જ સમજવી જોઇએ.
