________________
૨૨૪.
મોક્ષમાળા-વિવેચન કઈ પારમાર્થિક એટલે મોક્ષ માટે જરૂરને વિષય નથી કે જે જૈનમાં ન હોય. વિશ્વના સર્વ તો છ દ્રવ્યમાં અને નવતત્વમાં આવી જાય છે. જેનતત્ત્વજ્ઞાન એક વિષયને અનેક ભેદ–અનેક ન નિક્ષેપથી પરિપૂર્ણ કહે છે. મેક્ષ માટે પ્રજનભત એટલે જરૂરનું તત્વ જૈન જેવું બીજા ધર્મોમાં ક્યાંય નથી. જેમ એક દેહમાં એક આત્મા છે તેમ આખી સૃષ્ટિમાં એક જૈનધર્મ જ સાચે છે. એમ કહેવાનું કારણ એ કે એ ઘર્મ પરિપૂર્ણ છે, રાગદ્વેષરહિત છે, સત્ય છે અને જગતના સર્વ જીવનું હિત ઇચ્છનાર છે.
શિક્ષાપાઠ ૯૬, તવાવબોધ, ભાગ ૧૫
અહીં કૃપાળુદેવને કઈ કહે કે તમે જેનને સત્ય કહે છે અને બીજા ઘર્મોને અપૂર્ણ ને ઊતરતા કહો છે તે શાથી ? તેનું વિવેચન કરીને બતાવે. કૃપાળુદેવ કહે છે કે એ વિષે વિવેચન કરવા જેટલી આ પાઠમાં જગ્યા નથી; તે પણ થોડું થોડું આ વિષે હું કહેતે આવ્યો છું, છતાં જેમને એ વિષે શંકા હોય તેમણે જૈનના શાસ્ત્રો સાથે અન્ય ઘર્મના શાસ્ત્રો મધ્યસ્થબુદ્ધિથી સરખાવી મનન કરવા તે અગાઉ ઘર્મના મતભેદ ભાગ ૩'માં જાહેર કર્યા મુજબ જેનઘર્મ અવશ્ય સર્વોત્કૃષ્ટ અને સર્વપ્રણીત જણાશે.
જૈનતત્વવિજ્ઞાની શાસ્ત્રોના ચાર ભેદ છે – (૧) ઘર્મકથાનુગ અથવા પ્રથમાનુગ, (૨) ચરણાનુગ, (૩) ગણિતાનુગ અથવા કરણનુગ અને (૪) દ્રવ્યાનુયેગ. અનુગ એટલે કથન.
