________________
મોક્ષમાળા–વિવેચન
૧૬૧ કિંમતી લાગે, તે ક્ષણ પણ નકામી ન ગુમાવે. કેઈ ક્ષણે સમકિત થાય, સંવર થાય, નિર્જરા થાય, કેવળજ્ઞાન થાય, એવી મનુષ્યભવની ઉત્તમ ક્ષણે છે. આ મનુષ્યભવ મળે છે તે પણ ખેદની વાત છે કે ચારગતિમાં ફરવારૂપ ભવચકને આંટો એકકે ટ નથી. જ્ઞાની પુરુષને દયા આવે છે કે આટલે બધે ઊંચે આવ્યા છતાં ભવના આંટા ઓછા થાય તેવું કશું જ કર્યું નહીં. આંટો ક્યારે ટળે ? સમકિત થાય પછી ભવ ગણાવા માંડે, ગણતરીના ભવ રહે સમકિત હમે નહીં તે ઉત્કૃષ્ટ ૧૫ ભવ થાય. સમકિત ન થાય ત્યાં સુધી જીવ ચારગતિમાં ફરવારૂપ આંટા માર માર કરે છે. સમકિત થયા પછી આંટા ઉકેલવા માંડે. મનુષ્યનાં સુખ ભેગવતાં પુણ્ય ઘટતું જાય છે. પાણીના રેલાની માફક પુણ્ય ઓછું થતું જાય છે, તેને જરા તે વિચાર કરે ! જે પુણ્ય બાંઘ નથી તે પૂર્વનું તે ભગવાઈને જતું રહે છે. ક્ષણે ક્ષણે કર્મ બંઘાય છે, જન્મમરણ ઊભાં થાય છે તે ભાવમરણ છે. આત્માને ભૂલ તે ભયંકર વસ્તુ છે. કારણ એથી જન્મમરણ ઊભા થાય છે, તેમાં વળી શું રાચે છો - રાજી થાઓ છો? તેમાં રાજી થવા જેવું શું છે ? મનુષ્યભવ મેક્ષ માટે છે; તે ભૂલીને સુખશાતા ભગવે પણ તે રહેતી નથી સુખ ભેગવતાં તે ચાલ્યાં જાય છે, ટક્તાં નથી, નાશવંત છે. તેમાં મેહ પામવા જેવું નથી. કર્યું સુખ નિરંતર રહે એવું છે? તે વિચાર્યું નથી. પિતાના સ્વરૂપનું સુખ નિરંતર રહે એવું છે, તેની વિસ્મૃતિ થાય એ ભયંકર છે. શાને લઈને ભૂલી જવાય છે તેના કારણે કહે છે.
- ક-મનન
=
* *
-
-
-
