________________ મુમુક્ષતા એ છે કે સર્વ પ્રકારની મહાસક્તિથી મૂંઝાઈ એક મોક્ષને વિષે જ યત્ન કરવો અને “તીવ્ર મુમતા એ છે કે અનન્ય પ્રેમે મોક્ષના માર્ગમાં ક્ષણે ક્ષણે પ્રવર્તવું. જેણે સાચી મુમુક્ષુતા પ્રગટાવવી છે તેણે તે સર્વ પ્રકારના માહથી રહિત થવાને અપ્રતિમ પુરુષાર્થ કરવાનું છે. મોહરૂપ જે આસક્તિ (રાગશે) તેનાથી અકળામણગૂંગળામણ અનુભવીને તેથી રહિત થવાની લગની ન લાગે, ધૂન ન ચડે, નિર્ણય ન બને અને પુરુષાર્થ ન ઉલસે તે કદાપિ સાચું સુમુલુપણું પ્રગટી શકે નહિ. આ મોહના બે પ્રકાર છે. દર્શનમોહ (બેટી માન્યતા) અને ચારિત્રમોહ (ખોટું આચરણ). , , “ક મેહનીય ભેદ બે, દર્શન, ચારિત્ર નામ; બે હણે બેધ વીતરાગતા અચૂક ઉપાય આમ.” મહથી રહિત થવા આરાધનાના ક્રમમાં સદ્દબોધને પરિચય કરવો આવશ્યક છે, અને તે સદ્દબોધને પિતાના જીવનમાં સ્થિર કરી તે પ્રમાણે પિતાના જીવનની શુદ્ધિના પ્રયોગરૂપ આચરણ કરવાનું પણ જરૂરી છે. આ પ્રકારે માત્ર મોક્ષરૂપી પ્રયત્ન જ જ્યારે જીવનમાં અગ્રીમતાને પામે, અને તેને અનુરૂપ જયારે જીવનવ્યવહારનું આયોજન કરવામાં આવે ત્યારે જાણવું કે મુમુક્ષુપણું - આત્માથી પાણું ખરેખર પ્રગટયું છે. | “મંદ વિષય ને સરળતા, સહ આજ્ઞા સુવિચાર 0 - કરુણા કોમળતાદિ ગુણ, પ્રથમ ભૂમિકા ધાર.” “કષાયની ઉપશાંતતા, માત્ર મેક્ષ અભિલાષ; ભવે ખેદ પ્રાણીદયા, ત્યાં આત્માર્થ નિવાસ.” ત્યાગ, વૈરાગ્ય, ઉપશમ અને ભક્તિ મુમુક્ષુ જીવે સહજ સ્વભાવરૂપ કરી મૂક્યા વિના આત્મદશા કેમ આવે? પણ શિથિલપણાથી, પ્રમાદથી એ વાત વિસ્મૃત થઈ જાય છે.” 1. શ્રી આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર, 103. 2. શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, 954. 3. શ્રી આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર, 38. 4. શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, 643. અધ્યાત્મને પંથે
