________________
હેમચન્દ્રાચાર્યને શરણે જવું પડ્યું. આચાર્ય અને સંતાડ્યો છે. ઉદયન મંત્રી દ્વારા એની રક્ષા કરાવી છે. જ્યાં સંતાડ્યો હતો એ ભોંયરું આજે પણ ખંભાતમાં મોજૂદ છે. આખો તાડપત્રીય પોથીઓનો ભંડાર હતો એ ભોંયરામાં. એ પોથીઓની વચમાં કુમારપાળને સંતાડી દીધો, અને ચારે બાજુ પોથીઓ જ પોથીઓ. રાજાના સૈનિકો પગેરૂ પકડતાં ત્યાં આવ્યા. ભોંયરામાં ઊતર્યા. શોધે છે, પણ ક્યાંય જડતો નથી. પાછા જતા રહે છે.
આ રીતે એને જીવનદાન આપ્યું, કોણે ? આચાર્યો, અને ઉદયન મંત્રીએ. આ ઉપકાર કુમારપાળ ભૂલ્યો નથી.
એ રાજા થયો છે. રાજા થયા પછી ૧૦ વર્ષ સુધી એણે સંઘર્ષ કરવો પડ્યો છે. એનાં સગાંવહાલાં, એના ભાયાતો અને બીજા રાજાઓ, કોઈ એવું માનતા નથી. બધા સિદ્ધરાજના પક્ષમાં છે. કુમારપાળને તો રસ્તે રઝળતો ભિખારી જ ગણીને વાત કરે છે. દશ વર્ષ સુધી એ બધાને વશ કરવામાં જ તે અટવાયો છે. બધાંને જીતતાં એને દશ વર્ષ લાગ્યાં છે. એમાં આચાર્ય ક્યાંથી યાદ આવે ?
દરમિયાનમાં, વિ. સં. ૧૨૧૧ માં આચાર્યજીનાં માતા સાધ્વી પાહિણી કાળધર્મ પામ્યા છે. સંથારો કર્યો છે, આખો સંઘ ભેગો થયો છે. આચાર્ય પોતે બાજઠ માંડીને બેઠા છે. માને નવકાર સંભળાવે છે. માને નિર્ધામણા કરાવવાનો યોગ મળે એ દીકરો કેટલો વડભાગી ! પોતે આચાર્ય છે. ગચ્છાતિ છે. માતાને ધર્મ કરાવે છે. તે વખતે સંઘ પુણ્યદાન કરે છે. - આ એક આપણી પ્રથા છે. મૃત્યુસન્મુખ જઈ રહેલા આરાધક પૂજ્યની અનુમોદનામાં વિવિધ સુકૃતોનો સંકલ્પ કરવો અને તેમની પાસે જઈને જાહેર કરવો. સંઘે રૂપિયા ત્રણ કરોડનું પુણ્યદાન આપ્યું : અમે તમારી પાછળ ત્રણ કરોડનો ધર્મવ્યય કરીશું.
28
