________________
शानचन्द्रिकाटीका-ज्ञानभेदाः। कानिचिद्देशघातीनि स्पर्धकानि भवन्तीत्यर्थः । शेषाणि=एकस्थानकरसानि स्पर्धकानि तु सर्वाण्यपि देशघातीन्येव । तानि च देशघातिनीनां संभवन्ति, न तु सर्वघातिनीनामिति कृता स्पर्धकभेदप्ररूपणा। __ अथौदयिकभावस्य द्वैविध्यं प्ररूप्यते । उक्तञ्च
निहएसु सव्वघाई,-रसेसु फडेसु देसघाईणं ।
जीवस्स गुणा जायं,-ति ओहिमणचक्खुमाई य ॥१॥ छाया-निहतेषु सर्वघातिरसेषु, स्पर्धकेषु देशघातिनाम् ।
जीवस्य गुणा जायन्ते, अवधिमनश्चक्षुरादयश्च ॥१॥ ___ व्याख्या-देशघातिनाम् अवधिज्ञानावरणप्रभृतीनां कर्मणां सम्बन्धिषु सर्वघातिरसेषु सर्वघाती रसो यत्र स सर्वघातिरसस्तेषु सर्वघातिरसवत्सु स्पर्धकेषु निहनेक देशघाती होते हैं। शेष जो एकस्थानिक रसवाले स्पर्धक होते हैं वे तो देशघाती ही होते हैं, क्यों कि एकस्थानिक रसवाले ये स्पर्धक देशघाती प्रकृतियोंमें ही संभवित होते हैं, सर्वघातिप्रकृतीयोंमें नहीं। इस तरह यह स्पर्धकभेदप्ररूपणा जाननी चाहिये। ___ अब औदयिकभाव के शुद्ध और क्षयोपशमानुविद्ध, इन दो भेदों की प्ररूपणा की जाती है, वह इस प्रकार है
" निहएसु सव्वघाई,-रसेसु फड्डेसु देसघाईणं ।
जीवस्स गुणा जायं-ति आहिमणचक्खुमाई य" ॥१॥ इस गाथा का अर्थ इस प्रकार है
सर्वघाती रसवाले स्पर्धकों को तथाविध विशुद्ध अध्यवसाय के बल તેઓમાં કેટલાંક સર્વઘાતી હોય છે અને કેટલાંક દેશઘાતી હોય છે. બાકીના જે એકસ્થાનિક રસવાળાં સ્પર્ધક હોય છે તેઓ તે દેશઘાતી જ હોય છે, કારણ કે એક સ્થાનિક રસવાળાં તે સ્પર્ધકો દેશઘાતી પ્રકૃતિમાં જ સંભવિત હોય છે. સર્વદ્યાતિપ્રકૃતિમાં નહીં. આ રીતે આ સ્પર્ધકભેદપ્રરૂપણા જાણવી જોઈએ.
હવે ઔદયિક ભાવના શુદ્ધ અને ક્ષયે પશમાનુવિદ્ધ, એ બે ભેદેની પ્રરૂ. પણ કરવામાં આવે છે. તે આ પ્રમાણે છે
“निहएसु सव्वाई,-रसेसु फड्डेसु देसघाईणं ।
जीवस्स गुणा जायं - ति ओहि-मण चक्खु-माई य" ॥१॥ આ ગાથાને અર્થ આ પ્રમાણે છે-- સર્વઘાતીરસવાળાં સ્પર્ધકોને તથાવિધ વિશુદ્ધ અધ્યવસાયના બળથી
શ્રી નન્દી સૂત્ર
