________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ६ सू.१४ असुरकुमाराद्युद्वर्तनानिरूपणम्
१११७
जंति ?' किं नैरयिकेषु यावत् किं तिर्यग्योनिकेषु ? किंवा मनुष्येषु किं वा देवेषु असुरकुमाराः उद्वर्तनानन्तरमुपपद्यन्ते ? भगवान् आह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'नो नेरइएस उववज्जंति' असुरकुमाराः उद्वर्तनान्तरम् नो नैरयिकेषु उपपद्यते ? अपि तु 'तिरिक्खजोगिएसु उववज्ज'ति' तिर्यग्योनिकेषु उपपद्यन्ते, 'मणुस्से उववति ?' मनुष्येषु उपपद्यन्ते, 'णो देवेसु उववज्जंति' नो देवेषु उपपद्यन्ते, गौतमः पृच्छति - 'उइ तिरिक्खजोणिएसु उववज्जंति ?' यदा तिर्यग्योनिषु असुरकुमाराः उद्दृश्य उपपद्यन्ते ? तदा 'किं एगिदिएस उववज्जैति' किम् एकेन्द्रियेषु उपपद्यन्ते ! ' जाव पंचिंदयतिरिक्खजोणिएसु उववज्जंति' यावत् किं वा द्वीन्द्रियत्रीन्द्रिय- चतुरिन्द्रिय पञ्चेन्द्रितिर्यग्योनिकेषु असुरकुमाराः उदवृत्योपपद्यन्ते ? भगवान् आह - गोयमा ? हे गौतम! 'एगिंदियतिरिक्खजोणिएसु उववज्जंति' एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकेषु असुरकुमाराः उद्वर्तनानन्तरमुपपद्यन्ते, 'नो बेईदिए जाव नो चउरिदिएसु उववज्र्ज्जति ?" नो द्रीन्द्रियेषु यावत् नो त्रीन्द्रियेषु नो चतुरिन्द्रियेषु वा तिर्यग्योनिकेषु असुरकुमाराः उद्वर्तनानन्तरमुपपद्यन्ते, अपि तु पंचिदियतिरिक्ख जोणिएसु उववज्जति पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योहैं कि क्या नारकों में उत्पन्न होते हैं, यावत् क्या तियेचों में मनुष्यों में अथवा देवों में उत्पन्न होते हैं ?
भगवान् - हे गौतम! असुरकुमार देव उद्वर्त्तन करके ( मर कर ) नारकों में उत्पन्न नहीं होते हैं, किन्तु तिर्यंचों में और मनुष्यों में उत्पन्न होते हैं । वे देवों में भी उत्पन्न नहीं होते ।
गौतम - हे भगवन् ! यदि तिर्यंचों में उत्पन्न होते हैं, तो क्या एकेन्द्रियों में उत्पन्न होते हैं ? या द्वीन्द्रियों, त्रीन्द्रियों, चौइन्द्रियों अथवा पंचेन्द्रियों में उत्पन्न होते हैं ?
भगवान् -- हे गौतम ? असुरकुमार उद्ववर्त्तना के अनन्तर एकेનારકામાં ઉત્પન્ન થાય છે. યાવ-શું તિય ચામાં, મનુષ્ચામાં અથવા દેવામાં ઉત્પન્ન થાય છે ?
श्री भगवान्! - गौतम ! असुरकुमार हेव उवर्तन पुरीने (भरीने) નારકામાં ઉત્પન્ન નથી થતા, કિન્તુ તિય ચામાં અને મનુષ્યામાં ઉત્પન્ન થાય છે. તેઓ દેવામાં પણ ઉત્પન્ન નથી થતા.
શ્રી ગૌતમ સ્વામી:-ભગવન્ ! જો તિય ચામાં ઉત્પન્ન થાય છે તે શું એકેન્દ્રિયમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા દ્વીન્દ્રિયા, ત્રીન્દ્રિયા, ચતુરિન્દ્રિયામાં અથવા પંચેન્દ્રિયામાં ઉત્પન્ન થાય છે ?
श्री भगवान:
-ગૌતમ ! અસુરકુમાર ઉના પછી એકેન્દ્રિય તિય ચામાં
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨
