________________
८४
जीवाभिगमसूत्रे किम् ? इति प्रश्नः, भगवानाह-हे गौतम! 'हंता अस्थि' हन्त सन्ति, 'एवं जाव अहे सत्चमाए जं जस्स बाहल्लं' एवं यथा रत्नप्रभाश्रित धनवातस्य अर्द्ध पञ्चमयोजन प्रमाणबाहल्यस्य क्षेत्रच्छेदेन छिद्यमानस्य वर्णाद्युपेत द्रव्यास्तित्वं प्रतिपादितम् एवमेव शर्कराप्रभात आरभ्याधः सप्तमीपृथिवी पर्यन्ताश्रित घनवातवलयस्य यस्यां पृथिव्यां यद् यस्य घनवातस्य बाहल्यं भवति तत्तद्विषये तदनुसारेण प्रश्न उत्तरं च बोध्यम् । तथाहि-द्वितीय शर्कराप्रभा पृथिव्याः क्रोशोन पश्चयोजन बाहल्यस्य, तृतीयाया वालुकाममा पृथिव्याः पञ्चयोजनबाहल्यस्य, चतुर्थ्याः पंकप्रभापृथिव्याः सक्रोश पञ्चयोजन बाहल्यस्य, पञ्चम्याः धूमप्रभा पृथिव्याः सार्द्ध पञ्चयोजन बाहल्यस्य, षष्टयास्तमःप्रभा पृथिव्याः क्रोशोन षड्योजन बाहल्यस्य, सप्तम्याः परिपूर्ण षड्योजन बाहल्यस्य क्षेत्रच्छेदेन छिद्यमानस्य उत्तर में प्रभु कहते हैं - 'हंता, अत्थि' हां गौतम! वे पूर्वोक्त विशेषणों से युक्त होते हैं। 'एवं जाव अहे सत्तमाए जं जस्स बाहल्लं' इसी प्रकार शर्कराप्रभा से लेकर अधः सप्तमी पृथिवी पर्यन्त आश्रित जो घनवात वलय है कि जिसकी तिर्यग्बाहल्य की अपेक्षा जितनी मोटाई हो वह समझ लेना चाहिये जैसे शर्कराप्रभा पृथिवी में एक कोश कम पांच योजन की मोटाई है, बालुकामभा में पांच योजन की मोटाई है, पङ्कप्रभा में एक कोश अधिक पांच योजन की मोटाई है, धूम प्रभा में ५॥ साडे पांच योजन की मोटाई है, तमःप्रभा में एक कोश कम छह योजन की है और तमस्तमः प्रभा में पूरे छह योजन की मोटाई है उसके क्षेत्रच्छेद से विभाग करने पर उस उसमें रहे हुए द्रव्य सर्व प्रकार के वर्ण गंध रस और स्पर्शों से युक्त, तथा परिमंडलादि संस्थानों से परिયુકત થઈને પરસ્પર સમુદાય પણુથી રહે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ गौतमस्वामीन ४ छ । 'हता अत्थि' हा गौतम ! तसा से पूर्वेति विशेष पाय छे. “एवं जाव अहे सत्तमाए जं जस्स बाहल्ल' मे प्रमाणे श६२१ પ્રભા પૃથ્વીથી લઈને અધઃસપ્તમી પૃથ્વી પર્યન્ત તેના આશ્રિત જે ઘનવાત વલય છે, કે જેની તિર્યગ્લાહલ્યની અપેક્ષાથી જેટલી વિશાળતા હોય તેટલી સમજી લેવી. જેમકે શર્કરપ્રભા પૃથ્વીમાં એક ગાઉ ઓછા પાંચ યોજનની છે વાલકાપ્રભા પૃથ્વીમાં પાંચ જનની વિશાળતા છે. પંકપ્રભા પૃથ્વીમાં એક ગાઉ અધિક પાંચ જનની છે. ધૂમપ્રભા પૃથ્વીમાં સાડા પાંચ જનની છે. તમઃ પ્રભા પૃથ્વીમાં એક ગાઉ કમ છ જનની છે. અને તમસ્તમપ્રભામાં પૂરા છ ૬ જનની વિશાળતા છે. તેના ક્ષેત્રચ્છેદથી વિભાગ કરવાથી તેમાં તેમાં રહેલા દ્રવ્ય બધા પ્રકારના વર્ણ. ગંધ, રસ, અને સ્પર્શીથી ચુકત તથા
જીવાભિગમસૂત્ર
