________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३ उ. ३ सू. ३८ एकोरुक० मनुजीनामाकारादिकम्
५९७
वदनकरचरणनयनमालाः वर्णलावण्य यौवनविलासकलिताः नन्दनवन विवर चारिण्य इव अप्सरसः, आश्चर्यप्रेक्षणीयाः प्रासादीयाः दर्शनीयाः अभिरूपाः प्रतिरूपाः । तासां खलु भदन्त ! मनुजीनां कियति काळे आहारार्थे समुत्पद्यते ? चतुर्थभक्तस्याहारार्थः समुत्पद्यते ॥ सू० ३८ ।
टीका - अथ युगलधर्मे समानेऽपि माभूत् पङ्क्तिभेद इति युग्मिनी स्वरूपं प्रश्नयन्नाह - ' एगोरुय मणुईणं' इत्यादि । ' एगोस्य मणुईणं भंते' एकोरुकमनुजीनां भदन्त ! ' के रिसए आगारभाव पडोयारे पन्नत्ते' कीदृशः - किमाकारवः आकार भावप्रत्यवतारः स्वरूपं प्रज्ञप्तः कथित इति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि 'गोयमा !' हे गोयमा ! 'ताओ णं मणुईओ' ताः खलु मनुज्यः 'सुजाय सव्वंग सुंदरीओ' सुजात सर्वाङ्ग सुन्दर्भ्यः, सुजातानि यथोक्तप्रमाणोपेतया शोभनजन्मानि सर्वाणि अङ्गानि - शिरः प्रभृतीनि यासां ताः, अतएव सुन्दर्यः - सुन्दराकाराः । 'पहाण महिलागुणेहिं जुत्ता' प्रधानमहिला गुणैर्युक्ताः- प्रधानाः ये महिलागुणाःप्रियंवदत्व भर्तृचिन्तानुवर्त्तकत्वादयस्तैर्युक्ता इति । 'अच्चंत विसप्पमाण पउम सुकुमाल कुम्मसंठियविसिद्धचलणाओ' अत्यन्त विसर्पन्मृदु सुकुमार कूर्मसंस्थित
' एगोरुयमणुई णं भंते ! केरिसए आगारभाव पडोयारे पन्नत्ते' इत्यादि ॥ सूत्र- ३८॥
टोकार्थ - हे भदन्त ! इन एकोरुक द्वीप की मनुष्य स्त्रियों का रूप आदि कैसा कहा गया है ? उत्तर में प्रभुश्री गौतम स्वामी को कहते हैं - 'गोयमा ! ताओणं मणुईओ सुजायसव्वंगसुंदरीओ पहाण महिलागुणेहिं जुत्ता अच्चंत विसप्पमाण पउम सुकुमाल कुंभ संठित विमिट्ट चलणा उज्जुमिउय पीवर निरंतर पुट्ट साहितंगुलीया' हे गौतम ! एकरुक द्वीप की मनुष्य स्त्रीयां यथोक्त प्रमाण में उत्पन्न हुए समस्त अंगों से विशिष्ट होने के कारण बड़ी सुन्दर होती है। प्रधान महिला गुणों से वे प्रियंवदत्व भर्तृ चित्तानुवर्तकत्व-प्रिय बोलनेवाली पति के विचारो को माननेवाली आदि गुणों से युक्त होती है। उनके दोनो पैर
'गोरुय मणुईणं केरिसए आगारभाव पडोयारे पन्नत्ते' इत्यादि
ટીકા –હે ભગવન્ ! એ એકારૂક દ્વીપની મનુષ્ય ક્રિયાનુ રૂપ વિગેરે કેવું કહેલ છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે 'गोयमा ! ताओणं मणुईओ सुजायसव्बंग सुंदरीओ पहाणमहिला गुणेहिं जुत्ता अच्चंत विसपमाण पउम सुकुमाल कुंभ संठित विसिट्ठचलणा, उज्जुमिउय पीवर - निरंतर पुट्ट साहितंगुलीया' हे गौतम! भेडो३४ द्वीपनी મનુષ્ય શ્રિયે યથાક્ત પ્રમાણથી ઉત્પન્ન થયેલા સઘળા અંગેાથી વિશિષ્ટ હાવાના કારણે ધણીજ સુંદર હોય છે, પ્રધાન મહિલા ગુણાથી એટલે કે તેએ પ્રિય ખેલવા
જીવાભિગમસૂત્ર
