________________
पीयूषवर्षिणी टोका न. ७ तिलकादिवृक्षवर्णनम्.
दरिसणिजा अभिरुवा पडिरूवा ॥ सू० ७ ॥
मूलम् - ते णं तिलया जाव णंदिरुक्खा अण्णेहिं बहूहिं परमलयाहिं णागलयाहिं असोगलयाहिं चंपगलयाहिं ते तथा, क्रीडाद्यर्थमागतानां जनानां रथादयस्तत्र तिष्ठन्तीति भावः । 'सुरम्मा' सुरम्याः-अतीवरमणीयाः । ' पासाईया' प्रासादीयाः - हृदयोल्लासकाः, 'दरिसणिज्जा' दर्शनीया: - द्रष्टुं योग्या 'अभिरुवा' अभिरूपा:- अभिमतसुन्दराकृतिमन्तः । 'पडिवा' प्रतिरूपाः-असाधारणसौन्दर्यवन्तः ॥ सू० ७ ॥
वक्तव्योऽर्थः—यथाऽशोकवरपादपो
४३
टीका — अयमंत्र
बहुविधैस्तिलकादिवृक्षैः परितो वेष्टितः, तथैव ते वेष्टकवृक्षा अपि अन्याभिर्वक्ष्यमाणाभिः बहुविधाभिताभिः परिवेष्टिता अभूवन् । कास्ताः परिवेष्टनसाधनीभूता लता इत्यत्राह - ' ते णं ' ते खलु अशोकवरपादपस्य परिवेष्टकाः 'तिलया जाव णंदिरुक्खा' तिलका यावन्नन्दिवृक्षाः पञ्चविंशतिजातीया इत्यर्थः, ते पुनः कीदृशाः ? इत्याह- ' अण्णेहिं बहूहिं ' अन्याभिर्बह्वीभिः— जिस प्रकार रथों से लेकर शिबिकापर्यन्त के वाहन रखे जाते थे वैसे ही ये सब वाहन इन वृक्षों के भो अधोभाग में रखे हुए रहते थे । ( सुरम्मा पासाईया दरिसणिज्जा अभिरुवा पडिरूवा ) ये वृक्ष भी सुरम्य, प्रासादीय, दर्शनीय, अमिरूप एवं प्रतिरूप - असाधारण सौन्दर्यवाले थे ॥ सू. ७ ॥
' ते णं तिलया जाव ' इत्यादि,
जिस प्रकार अशोक वृक्ष अनेक प्रकारके तिलकादिक वृक्षों से चारों ओर से घिरा हुआ था उसी प्रकार ये तिलकवृक्ष से लेकर नंदिवृक्षतकके समस्त अशोकवृक्षको परिवेष्टित करनेवाले वृक्ष भी ( अण्णेहिं बहूहिं पउमलयाहिं ) अन्य अनेक વાહન રાખવામાં આવતાં હતાં, તે જ પ્રકારે તે બધા આ વૃક્ષની નીચે पाशु राभवामां भावतां तां. ( सुरम्मा पासाईया दरिसणिज्जा अभिरूवा पडरूवा ) मे वृक्षो पशु सुरभ्य, प्रसाहीय, हर्शनीय, अलि३ तेभन प्रतिय-असाधारण सौन्दर्य वाणां तां. ( सू. ७)
इत्यादि,
' ते णं तिलया जाव' જે પ્રકારે અશાક વૃક્ષ અનેક પ્રકારનાં તિલકાદિક બ્રહ્માથી ચારે બાજૂથી ઘેરાએલુ` હતુ` તે જ પ્રકારે આ તિલક વૃક્ષથી માંડીને નંદિવૃક્ષ સુધીનાં સમસ્ત વૃક્ષો दे ने यशोऽ वृक्षने वीं टगाई गयेसां तां ते प ( अण्णेहिं, बहूहिं पउमलयाहिं )
