________________
भगवतीसूत्रे
=
भावः । एकद्विकादिसंपोगिनां प्रकारः पञ्चपदेशिकवदेव ज्ञातव्यः । 'गंधा जहा पंचपएसियस' गन्धा यथा पश्चपदेशिकस्य, यदि एकगन्धस्तदा-स्यात् सुरभिगन्धः स्यात् दुरभिगन्धो वा । यदि द्विगन्धस्तदा स्यात् सुरभिगन्धः दुरभिगन्धश्व एवं त्रयो भङ्गा भवन्ति । 'रसा जहा एयरसेव वन्ना' रसा यथा एतस्यैव वर्णाः एतस्य षट्पदेशिकस्कन्धस्य यथा वर्णानां पडशीत्यधिकाः शतसंख्याका भङ्गाः कथिताः तथा रसानामपि पडशीत्यधिकाः शतसंरूपका एव भङ्गा ज्ञातव्याः
'गंधा जहा पंचपएसियस' पंचप्रदेशिक स्कन्ध के समान यहां पर गन्धविषयक ६ भंग होते हैं जैसे-यदि वह षट्प्रादेशिक स्कन्ध एक गन्ध वाला होता है तो या तो वह सुरमिगन्ध वाला हो सकता है या दुरभिगन्ध वाला हो सकता है इस प्रकार के ये दो भंग यहां हो सकते हैं यदि वह दो गंधो वाला होता है तो आधे प्रदेशों में वह सुरभिगन्ध वाला और आधे प्रदेशों में दुरभिगन्धवाला हो सकता है। इसके चार भंग होते हैं । कुल मिलाकर गन्ध के छह भंग होते हैं। इस प्रकार से यहां ६ भंग होते हैं । 'रसा जहा एयरसेव वना' जिस प्रकार से वर्णों को आश्रित करके यहां १८६ भंग प्रकट किए गए हैं उसी प्रकार से रसों को भी आश्रित कर १८६ भंग बना लेना चाहिए जैसे-यदि वह षटू प्रदेशिक स्कन्ध एक रस वाला होता है ऐसा जब कहा जाता है तो इस प्रकार के कथन में वह 'प्तिय तित्तए य जाव
'गंधा जहा पंचपएसियस' पा५ प्रशस २४ मा नेवी शत ગંધ સંબંધી ત્રણ અંગે કહ્યા છે તે જ રીતે આ છ પ્રદેશવાળા સ્કંધમાં પણ ગંધ સંબંધી ૩ ત્રણ ભેગા થાય છે. તે આ પ્રમ ણે છે. જે તે છ પ્રદેશ વાળે કંધ એક ગંધગુણવાળ હોય તે તે સુગધવા હોય છે ૧ અથવા ગધવાળા હોય છે. ૨ આ રીતે બે અંગે થાય છે. અને જે તે બે ગધે વાળે હોય તે તે અર્ધા ભાગમાં સુગંધવાળે અને અર્ધા ભાગમાં દુર્ગંધવાળે હોય છે. આ રીતે આ ત્રીજો ભંગ છે. આ પ્રમાણે ગંધગુણ સંબંધી ત્રણ ભંગ થાય છે.
रमा जहा एयरसेव वण्णा' २ शत मा छ प्रदेशा॥ २४ घना विषयमा વર્ણ સંબંધી ૧૮૬ એકસે છયાસી ભંગે કહ્યા છે. એ જ રીતે રસોને
શ્રિત કરીને ૧૮૬ એને છયાસી ભંગે સમજી લેવા. જે આ રીતે છે, છે તે છ પ્રદેશીસ્કંધ એકરસવાળો હોય છે તેમ કહેવામાં આવે તે તે આ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
