________________
१४७
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १० समाधिस्वरूपनिरूपणम्
टीका- 'जहा' यथा 'चरंता' चान्तः 'खुड्डमिगा' क्षुद्रमृगाः-वन्यपशवः हरिणादयः, 'सीहं' सिंहम् 'परिसंकमाणाः-सिंहशङ्कया भयभीताः सन्तः 'रे' दूरे 'चरंती' चरन्ति-विचरन्ति, 'एवं तु' एवमेव 'मेहावि' मेधावी-सदसद्विवेकवान् 'धम्म' धर्मम्-श्रुतचारित्रलक्षणमेव रक्षकमिति समिक्ख' समीक्ष्य-पर्यालोच्य 'पावं' पापम्-कर्म-सावधानुष्ठानम् 'दूरेण' दूरेण-मनोवाक्कायैः 'परिवज्जएज्जा' परिवर्जयेत्-संयमाऽनुष्ठायी तपश्चारी च भवेदिति । यथा चने चरन्तो मृगाः सिंहाऽऽशङ्कया 'दूरे' दूरे चरन्ति, एवं विद्वान् अनर्थजनकं सावधानुष्ठानं दूरत एव परित्यज्य, धर्म च-मोक्षहेतुमाकलरय संयमानुष्ठानरतो भवेदिति भावः ॥२०॥ मूलम्-संबुज्झमाणे उ गरे मतीमं, पावा उ अप्पाण निवहएजा।
हिंसप्पसूयाई दुहाई मत्ती, शणुबंधीणि महब्भयाणिा२१॥ टीकार्थ--जैसे वन में विचरण करने वाले छोटे छोटे मृग आदि पशु सिंहकी आशंका से भयभीत रह कर अपने पर उपद्रव करने वाले को दूर से ही त्याग कर विचरते हैं, इसी प्रकार मेधावी अर्थात् सत् असत् के विवेक से युक्त पुरुष श्रुत चारित्र धर्म का विचार करके पाप-सावय कर्म को मन वचन काय से त्याग दे और संयम तथातप का अनुष्ठान करे।
भावार्थ यह है-वन्य पशु हिरण आदि वन में विचरण करते हैं तो सिंह आदि हिंसक पशु भों से होने वाले भय की आशंका से, उनसे दूर ही रहते हैं । इसी प्रकार मेधावी पुरुष अनर्थकारी सावध अनुष्ठान को दूर से ही त्याग कर और धर्म को मोक्ष का कारण जान कर संयम के अनुष्ठान में तत्पर रहे ॥२०॥
ટીકાથ–-જેમ વનમાં ફરવાવાળા નાના મૃગે વિગેરે પશુઓ સિહની શકાથી ભયભીત રહીને પિતાના પર ઉપદ્રવ કરવા વાળા સિંહને દૂરથી જ ત્યજીને વિચરણ કરે છે, એ જ પ્રમાણે ડાહ્યા માણસો અર્થાત્ સત્ અસના વિવેક વાળા પુરૂષ શ્રત ચારિત્ર ધર્મના વિચાર કરીને પાપકર્મને મન વચન અને કાયાથી ત્યાગ કરે અને સંયમ તથા તપનું અનુષ્ઠાન કરે.
ભાવાર્થ એ છે કે—-વનને હરણ વિગેરે પશુઓ વનમાં વિચરણ કરે છે ત્યારે સિંહ વિગેરે હિંસક પશુઓના થવાવાળા ભયની શંકાથી તેનાથી દૂરજ રહે છે. એ જ પ્રમાણે બુદ્ધિમાન પુરૂષ અન કારક સાવધ અનુષ્ઠાનને દૂરથી જ છેડીને અર્થાત્ ત્યાગીને તથા ધર્મને જ મોક્ષનું કારણ સમજીને સંયમના અનુષ્ઠાનમાં તત્પર રહે, કરો
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૩
