________________
२८८
आचारागसूत्रे एते-परीषहसहिष्णवः नग्नाः=भावनग्नाः-अकिंचनाः निर्ग्रन्थाः उक्ताः-तीर्थङ्करैः कथिताः ॥ सू०६॥
मूलम्-आणाए मामगं धम्मं, एस उत्तरवाए इह माणवाणं वियाहिए ॥ सू०७॥
छाया-आज्ञया मामकं धर्मम् , एष उत्तरवादः इह मानवेभ्यो व्याख्यातः।।
टीका-'आणाए' इत्यादि। आज्ञया ममोपदेशेन मामकं-मदीयं मयाऽङ्गीकृतं धर्म सम्यगनुपालयेत् इत्येवमुक्तं भगवता । एष उत्तरवादः उत्कृष्टोपदेशः इह मनुष्यलोके मानयेभ्यो व्याख्तातः, इह मनुष्यार्थमेतद्वचनमुक्तं तेषामेव सम्पूर्णधर्माराधनयोग्यतासद्भावात् ॥ सू० ७ ॥ आते हैं वे ये परीषहोंको सहन करनेके स्वभाववाले भावनग्न-अकिंचन निर्ग्रन्थ साधु तीर्थङ्करों द्वारा कहे गये हैं।
भावार्थ-परीषहोंके जीतने में जो अपनी शक्तिका पराक्रम प्रकट करते हैं और उनसे अनुद्विग्न बन कर जो "कार्य वा साधयामि शरीरं वा पातयामि"-अपने गृहीत मुनिव्रतरूप कार्यकी सफलतार्थ सर्व प्रकारके सुखों को सर्वथा त्याग चुके हैं और अपनी प्रतिज्ञाके निर्वाहार्थ परीषहोंसे अडोल बन कर उनका सामना करते हैं-कभी भी घर नहीं आते हैं, वे ही सच्चे भावसाधु हैं; ऐसा तीर्थङ्करोंका आदेश है।सू०६॥ __मनुष्यों में ही संपूर्ण श्रुतचारित्ररूप धर्मके आराधन करनेकी योग्यता का सद्भाव है, इसलिये मैंने उनके लिये ही यह वचन कहा है कि वे मेरे कहनेसे मेरे द्वारा अङ्गीकृत धर्मका अच्छी तरह पालन करें; क्यों कि હોવાના કારણે જે ઘેર પાછા નથી ફરતા, તે એ પરિષહેને સહન કરવાના સ્વભાવ વાળા ભાવનગ્ન–અકિંચન નિગ્રંથ સાધુ તીર્થકરથી કહેવાયા છે.
ભાવાર્થ–પરિષહોને જીતવામાં જે પિતાની શક્તિનું પરાક્રમ પ્રગટ કરે छ भने सथी मनुद्विान मनी 2 “ कार्य वा साधयामि शरीरं वा पातयामि'પિતે ધારણ કરેલા મુનિવ્રતરૂપ કાર્યની સફળતા માટે સર્વ પ્રકારના સુખોને જે સર્વથા ત્યાગ કરી ચૂક્યા છે, અને પિતાની પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરવા પરિષહોથી અડાલ બની તેને જે સામને કરે છે-કદી પણ ઘર તરફ નજર સરખીએ કરતા नथी, मेरा साया-मासाधु छ-मेव। तीर्थरोन माहेश छ. (सू०६)
માણસમાં જ સંપૂર્ણ તચારિત્રરૂપ ધર્મનું આરાધન કરવાની યોગ્યતાને સદૂભાવ છે, આ માટે મેં એમને માટે જ આ વચન કહેલ છે કે તેઓ મારા કહે
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૩
