________________
(૧૦૦) આપના મંતવ્ય સાથે હું સંપૂર્ણ રીતે સંમત થાઉં છું. કહેવાનું મન થાય છે કે આજ સુધી કેમ કોઈએ આ દિશા પ્રતિ અંગુલિનિર્દેશ પણ કર્યો નથી?
ધાર્મિક સંસ્થાઓનું ધ્યેય પવિત્ર છે જે, એની માલ-મિલકત પણ પાવનકારી છે, એટલે એનું સંચાલન પણ પવિત્ર રીતે થવું જ જોઈએ. એના સંચાલકો પ્રામાણિક ને પવિત્ર હોવા જ જોઈએ. એ દાખવવા આજ સુધી કેમ કોઈએ ઈશારો કર્યો નથી?
હને અંગત રીતે ધાર્મિક-સંસ્થાઓનો બહુ અનુભવ નથી. પરન્તુ જે જે સામાજિક-શૈક્ષણિક અને અપ્રામાણિક કાર્યકર્તાઓ હોય છે કે ત્યાંનું સંચાલન મનસ્વી રીતે અને ચિન બંધારણીય રીતે થતું હોય છે, કે એ દિલને ડંખે છે. એટલે તો એવી ઘણી સંસ્થાઓનું સંચાલન આ પ્રશ્ન જ છોડવું પડ્યું છે. “સો મૂર્ખઓમાં એક ડાહ્યો શું કરે ?”
ધાર્મિક સંસ્થાઓ જે ધર્મ-વૃદ્ધિ, આત્મ-શુદ્ધિ અને શાસનપ્રભાવના માટે જ સ્થપાઈ હોય છે એવા સંચાલનમાં સ્વાર્થી તત્ત્વ ઘુસે કે સત્તાધારીઓ વિક્ષેપો કરે, તો ધર્મ-ધ્યેય ન સચવાય અને મૂળ હેતુ ન જોવાય તો - યોગ્ય આદર્શ ન પળાય તો એની પરિસ્થિતિ શું થાય? એ કલ્પવું મુશ્કેલ છે !
આપ સૂચવો છો તેમ ધર્મ-સંસ્થાઓનું બંધારણ તો “જિનાગમ' જ છે. પરન્તુ સંચાલકોને એનો પૂર્ણ ખ્યાલ ન હોય, સમજ ન હોય, તો “જિનાગમ' પ્રમાણે સંચાલન ક્યાંથી કરી શકે? એટલે આધુનિક બંધારણ ભલે “શાસ્ત્રોક્ત” કે “જિનાગમ મુજબ ન હોય તો પણ નિયમબદ્ધ શુભાશયી, પવિત્ર અને પદ્ધતિસરનું હોય તો સંચાલન યોગ્ય રીતે થઈ શકે એ શક્ય છે. અને તો હોદ્દેદારોએ પણ એ મુજબ જ શુદ્ધ ને પવિત્ર રીતે પદ્ધતિસર કાર્ય કરવું પડે ને !
